کثرت‌گرایی نجات بر مبنای فلسفه صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی پؤوهشگاه بین المللی جامعه المصطفی

2 پژوهشگر پژوهشکده ادیان و مذاهب

چکیده

کثرت‌گرایی نجات را می‌توان بر اساس مبانی فلسفی حکمت متعالیه به نحوی فلسفی تبیین کرد. ملاصدرا با اتّخاذ مبنای خیر بودن وجود، تشکیکی بودن مراتب وجود، هم‌سنخ بودن وجود و علم و ...، انسان‌ها را به استعدادهای درونی خود برای رسیدن به اوج انسانیّت و کمال اخلاقی آگاه ساخته، برای هر انسانی به مقتضای درجه معرفتش قائل به نجات است. بر مبنای نگرش وی، هر انسانی به مقدار معرفت و آگاهی خویش به حقیقت متعالی و به میزان تلاش و عمل صالح خویش در جهت رسیدن به خیر محض، بهره‌ای از نجات را به دست می‌آورد. این مقاله ضمن تبیین رهیافت کثرت‌گرایی نجات، می‌کوشد رویکرد ملاصدرا را در این زمینه تبیین کرده، موضع وی را درباره مسئله نجات روشن کند. روش این مقاله در مراجعه به آرا، استنادی و در تبیین محتوا، تحلیلی- انتقادی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Salvation pluralism based on philosophy of Mulla Sadra

نویسندگان [English]

  • Ezzeddin Rezanejad 1
  • Rahim Dehghan 2
1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی پؤوهشگاه بین المللی جامعه المصطفی
2
چکیده [English]

Salvation pluralism can be explained according to the foundations of Molla Sadra’s philosophy such as the priority of existence, gradation in it and so on. These foundations show that every man according to his degree of knowledge will be attached to the salvation. According to Molla Sadra’s view, every human being, according to the extent of his knowledge to the transcendental truth, and the extent of his deeds and efforts can be reached to salvation. This paper explains pluralistic approach to salvation, attempting to introduce Molla Sadra’s approach. The method of this research in referring to the cited ideas is analytical _ critical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salvation pluralism
  • Knowledge
  • Gradation
  • salvation
  • Molla Sadra
قرآن کریم (1384). ترجمه: مهدی الاهی قمشه‌ای، چاپ دوم، تهران: تابان.
بیات، عبدالرسول و دیگران (1386). فرهنگ واژه‌ها، چاپ سوم، قم: مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
پترسون، مایکل و دیگران (1376).‌ عقل و اعتقاد دینی، ترجمه: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
تورانی، علی (1381). پلورالیسم دینی و چالش‌ها، چاپ اول، تهران: مرشد.
حسین‌زاده، محمد (1380).‌ مبانی معرفت دینی، چاپ دوم، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
دهقان سیمکانی، رحیم (1391). «سعادت عقلانی و موانع آن در حکمت متعالیه»، در: معارف عقلی، س7، ش22، ص51-76.
رجبی‌نیا، داوود (1381). حقانیت یا نجات، چاپ اول، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
سبحانی، جعفر (1383). مدخل مسائل جدید در علم کلام، ج2، چاپ دوم، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
سبحانی، جعفر (1381). پلورالیزم دینی، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1385الف). مجموعهرسائلفلسفی، تصحیح: حامد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1385ب). الشواهد الربوبیه، ترجمه: جواد مصلح، تهران: سروش.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1428). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، الطبعة الثانیة، ج1-9، قم: المطبعه سلیمان‌زاده.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1378). الحکمهالمتعالیهفیالأسفار الأربعه، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: مولی.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1388). الشواهد الربوبیه، ترجمه، شرح و تعلیق: یحیی کبیر، تهران: مطبوعات دینی.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1387). المبدأ و المعاد، تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1383). شرح اصول کافی، ج1، ترجمه و تعلیق: محمد خواجوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد بن ابراهیم (1381). کسر الاصنام الجاهلیه، تصحیح: محمد جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صادقی، ‌هادی (1386). درآمدی بر کلام جدید، چاپ سوم، قم: طه و معارف.
طباطبایی، سید محمدحسین (1372). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، تهران: دار الکتب الاسلامیّه.
طباطبایى، سید محمدحسین (1389). رساله لب اللباب به ضمیمه مصاحبات علامه سید محمدحسین طباطبایى، چاپ اول، قم: بوستان کتاب.
قدردان قراملکی، محمدحسن (1378). کند و کاوی در سویه‌های پلورالیزم، چاپ اول، تهران: کانون اندیشه جوان.
کاپلسون، فردریک (1387). تاریخ فلسفه، ج6، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
کامران، حسن (1382). تکثر ادیان در بوته نقد، قم: نشر معارف.
لگنهاوزن، محمد (1379). اسلام و کثرت‌گرایی دینی، ترجمه: نرجس جواندل، قم:‌ مؤسسه طه.
مصباح یزدی، محمدتقی (1380). پرسش‌ها و پاسخ‌ها، چاپ هفتم، ج4، قم: مؤسسه امام خمینی (ره).
مطهری، مرتضی (1366). شرحمبسوطمنظومه، تهران: حکمت.
مطهری، مرتضی (1377). آشنایی با قرآن، ج5، تهران: انتشارات صدرا.
مطهرى، مرتضى (1381). عدل الاهى، تهران: صدرا.
مک‌لنان، گرگور (1381). پلورالیسم، ترجمه: جهانگیر معینی، چاپ اول، تهران: آشیان.
واعظی، احمد (1381). جامعه دینی جامعه مدنی، چاپ چهارم، تهران: دانش و اندیشه معاصر.
هیک، جان (1379). «دین، خشونت و چالش جهانی»، ترجمه: علی شمالی، در:  کیان، ش51، ص54ـ60.
هیک، جان (1384). «چراغ‌ها متفاوت‌اند اما نور یکی است»، ترجمه: مسعود خیرخواه، در: اخبار ادیان، ش12، ص46-52.
هیک، جان (1378). مباحث پلورالیزم دینی، ترجمه: عبدالرحیم گواهی، چاپ اول، تهران: مؤسسه فرهنگی- انتشاراتی تبیان.