برگ‌هایی از ادبیات فارسی‌‌هود در کتاب‌خانه مسجد اعظم قم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری مطالعات تطبیقی ادیان گرایش الهیات مسیحی، دانشگاه ادیان و مذاهب.

چکیده

فارسی‌هود شاخه‌ای از ادبیات فارسی به شمار می‌رود و سابقه آن به حضور یهودیان پس از اسارت بابلی در ایران برمی‌گردد. یهودیان ساکن در ایران، علاوه بر آرامی و عبری، به فارسی نیز سخن می‌گفتند و برخی از نویسندگان آنها متونی را به زبان فارسی با الفبای عبری و گاهی برعکس (به زبان عبری با الفبای فارسی) می‌نوشتند که امروزه زبان‌شناسان این متون را «فارسی‌هود» می‌نامند. در این مقاله، نسخه خطی کتاب دانیال را که نمونه‌ای از این ادبیات است و در کتاب‌خانه مسجد اعظم قم نگه‌داری می‌شود بررسی می‌کنیم. این نسخه به زبان عبری و الفبای فارسی است و نویسنده ناشناس آن ترجمه فارسی را نیز به صورت زیرنویس و تحت‌اللفظی نگاشته است. در مقایسه با دیگر ترجمه‌های موجود از کتاب دانیال مشخص شد که این ترجمه مستقل است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Papers from Judeo – Persian literature in the library of the Azam Mosque in Qom.

نویسنده [English]

  • heidar eyvazi
PHD Candidate of Theology of Christianity, University of Religions and Denominations
چکیده [English]

Judeo-Persian literature is considered as a branch of the history of the Jews after the Babylonian captivity. Jews in Iran spoke in Persian Along with Aramaic and Hebrew; meanwhile some Jewish writers have made some works in Persian by Hebrew alphabet, and sometimes vice versa, and today they are well-known as Judeo-Persian literature. In the late, this kind of literature has attracted the attention of Western scholars, especially linguists.
This paper reviews the literature that a sample is kept in the library of the Azam Mosque in Qom: the manuscript of the book of Daniel. This version belongs to the second type, i.e. in the Hebrew language with Persian alphabet. The anonymous author also subtitled and translated it literally in Persian. Compared with other existing translations of the Book of Daniel, it shows that it is an independent translation. In this article, after a brief introduction to unique manuscripts in the Library and the character of Prophet Daniel, this kind of literature in the book has been analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Judeo–Persian Literature
  • Jew
  • The book of Daniel
  • Persian alphabet

مراجع

 
کتاب مقدس، ترجمه قدیم.
کتاب مقدس: ترجمه فارسی‌هود (1907). لندن: انجمن کتاب مقدس.
استادی، رضا؛ حسن‌زاده، صادق؛ طیار مراغی، محمود (1389). فهرست نسخه‌های خطی کتاب‌خانه مسجد اعظم قم، قم: نشر برگزیده.
ابراهیمی سرو علیا، عبدالحسین؛ خواص، امیر (1389). «نقد و بررسی ادبیات مکاشفه‌ای در آیین یهود»، در: معرفت ادیان، س1، ش3، ص83-115.
بلاذری، احمد بن یحیی (1379). فتوح البلدان، قاهره: مکتبة لجنة البیان العربی.
توفیقی، حسین (1379). آشنایی با ادیان بزرگ، تهران: طه.
توفیقی، حسین (1384). یهودیت، مسیحیت و اسلام، چاپ اول، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
خلیلی، علی (1380). «صد نسخه نفیس»، در: پیام حوزه، ش31، ص106-112.
فیشل، والتر (1338)، «ترجمه‌های فارسی تورات و انجیل» (1)، ترجمه: احمد آرام، در: راهنمای کتاب، ش5، ص674-680.
شهبازی، عبدالله (1377). زرسالاران یهودی و پارسی، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
متقی، حسین (1390). فهرست‌نامه ایران، تهران: کتاب‌خانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
نتصر، امنون (1999 الف). «سیری در ادبیات یهود ایران»، در: پژوهش‌نامه یهود ایران (پاد یاوند)، لس‌آنجلس: انتشارات مزدا.
نتصر، امنون (1999 ب)، پژوهش‌های یهود ایران: پاد یاوند، ج1-3، لس‌آنجلس: انتشارات مزدا.
هاکس، جمیز (1383). قاموس کتاب مقدس، تهران: اساطیر.
صادقی، هادی (1384). «کتاب دانیال»، در: کتاب ماه دین، ش97-98، ص14-19.
Lazard, G. (1997). The Encyclopedia of Islam, Leiden: Brill.
Ginsberg, Harold Louis (2007). Encyclopaedia Judaica, New York: Second Edition.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار