عهد عتیق (1393). ترجمه: پیروز سیار، تهران: هرمس.
ابن حزم، علی ابن احمد (بیتا). الفصل فی الملل والأهواء والنحل، بیجا: مکتبة السلام العالمیة.
Anderson, Robert; Giles, Terry (2012). The Samaritan Pentateuch: An Introduction to Its Origin, History, and Significance for Biblical Studies, Atlanta: Society of Biblical Literature.
Charlesworth, James H. (2013). “What Is the Samaritan Pentateuch?” in: The Israelite Samaritan Version of the Torah, Edited and Translated by Benyamin Tsedaka, Michigan / Cambridge, U.K.: William B. Eerdmans Publishing.
Friedheim, Emmanuel (2010). “Some Notes about the Samaritans and the Rabbinic Class at the Crossroads”, in: Samaritans: Past and Present, Current Studies, edited by Menachem Mor and Friedrich V. Reiterer, Germany: De Gruyter.
Gallagher, Edmon (2012). Hebrew Scripture in Patristic Biblical Theory: Canon, Language, Text, Leiden: Brill.
Hjelm, Ingrid (2000). The Samaritans and Early Judaism, England: Sheffield Academic Press.
Jeffery, Arthur (1944). “Ghevond's Text of the Correspondence between Umar II and Leo III”, in: Harvard Theological Review, No. 37, pp. 269-332.
Knoppers, Gary N. (2013), Jews and Samaritans: The Origins and History of Their Early Relations, New York: Oxford University Press.
Lowy, S. (1977). The Principles of Samaritan Bible Exegesis, Leiden: Brill.
Montgomery, James Alan (1907). The Samaritans: The Earliest Jewish Sect; Their History, Theology and Literature, Philadelphia: The John C. Winston Co.
Pummer, Reinhard (2009). The Samaritans in Flavius Josephus, Germany: Mohr Siebeck.
Resnick, Irven M. (1996). “The Falsification of Scripture and Medieval Christian and Jewish Polemics”, in: Medieval Encounters, Vol. 2, No. 3, pp. 344-80.
Roth, Norman (1987). “Forgery and Abrogation of the Torah: A Theme in Muslim and Christian Polemic in Spain”, in: Proceedings of the American Academy for Jewish Research, Vol. 54, pp. 203-236.
Simon, Marcel (1986). Verus Israel, Translated from the French by H. McKeating, New York: Oxford University Press.
Stenhouse, Paul (2011). “Reflections in a Samaritan Belief in an After-life. Text-proofs for 'The Appointed Day' in Sam. Ms. BL Or10370”, in: Samaria, Samarians, Samaritans: Studies on Bible History and Linguistics, edited by Jozsef Zsengeller, Germany, De Gruyter.
Tov, Emanuel (1999). The Greek and Hebrew Bible: Collected Essays on the Septuagint, Leiden: Brill.
Tov, Emanuel (2013). “Foreword”, in: The Israelite Samaritan Version of the Torah, Edited and Translated by Benyamin Tsedaka, Michigan / Cambridge, U.K.: William B. Eerdmans Publishing.
Toy, Crawford Howell (1906). “Susanna”, in: Jewish Encyclopedia, vol. 11, pp. 602-3.
Van der Horst, Pieter W. (2006). Jews and Christians in Their Graeco-Roman Context, Germany: Mohr Siebeck.
VanderKam, James; Flint, Peter (2002). The Meaning of the Dead Sea Scrolls: Their Significance for Understanding the Bible, Judaism, Jesus, and Christianity, New York: T&T Clark.
[1]. عامدانه از معادل فارسی برای این واژه پرهیز کردهایم. دلایل آن بهتفصیل در مقاله دیگری منتشر خواهد شد.
[2]. برخی از محققان مانند هاینریش هامر (در کتاب Traktat vom Samaritanermessianias) و بیوکنن (در مقاله "Samaritan Origin") در این زمینه ادعاهای بسیار بزرگتری مطرح کرده و کوشیدهاند ورای تمام گزارههای عهد جدید اشاراتی سامری بیابند؛ چراکه از نظر آنها خود عیسی هم سامری بوده یا اناجیل موجود نوشتهٔ تعدادی از یهودیان سامری بوده است (Anderson & Giles, 2012: 4, 128).
[3]. در متن عبری: בהר גריזים، به جای בהר עיבל.
[4]. برای آگاهی از دیدگاههای متفاوت محققان دربارهٔ وثاقت تاریخی مطالب این کتاب نک.: Hjelm, 2000: 102.
[5]. دعوای محل بحث مربوط به ترجمهٔ کلمهٔ «عَلما» در اشعیاء 7: 14 است: «بنابراین خود خداوند به شما آیتی خواهد داد: اینک عَلما (زن جوان/باکره؟) حامله شده پسری خواهد زایید و او را عیمانوئل خواهد نامید».
[6]. گالاهر پس از بررسی شواهد نتیجه میگیرد که احتمالاً یهودیان معاصر اریگن هیچ یک از متونی را که او میپنداشته مخفی کردهاند در اختیار نداشتهاند. آنچه باعث شده بوده اریگن به چنین قضاوتی دربارهٔ یهودیان برسد، احتمالاً سه چیز بوده است: 1. آنچه در کتاب چهارم عزرا (از کتب آپوکریفای لاتین) آمده است که عزرا هفتاد کتاب را برای نخبگان کنار نهاده بود؛ 2. آشنایی با سنت «گنز» در یهودیت که به سبب آن برخی کتابها را به دلایلی مخفی میکردند؛ 3. مطرحکردن این اتهام از جانب هیپولیتوس. علاوه بر اینها، اریگن به این نتیجه رسیده بود که اتهام کشتار انبیا به دست بنیاسرائیل، که بارها در عهد جدید آمده، شاهدی در عهد قدیم ندارد. آشنایی او با داستان عروج اشعیا، که اریگن میپنداشت داستانی یهودی است، برای او شاهد دیگری در جهت تقویت همان گمان بود که یهودیان بخشهایی از میراث عبری را نزد خود پنهان نگاه داشتهاند (Gallagher, 2012: 82).
[7]. طوو نشان داده است که پانزده تفاوت مذکور در این فهرستها احتمالاً ناشی از دلایل زیر بودهاند: وجود نسخهبدلهایی در متن عبری، تفسیرهای متفاوت از متن، و بدفهمی عالمان یهودی از ترجمهٔ یونانی (Tov, 1999: 15-20).