یک سند چینـی نویافته مانوی و مدارک وابسته از ناحیه شیاپو پرتوی نو بر مطالعات مانوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ادیان شرق، دانشگاه ادیان و مذاهب قم

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشگاه آزاد تهران

چکیده

جستار حاضر، در مقام نخستین نوشته فارسی در این زمینه، سه دست‌نویس نویافته چینی را معرفی و تفسیر می‌کند که در سال 2008، در ناحیه شیاپو، استان فوجیان در جنوب شرقی چین، کشف شده‌اند. یکی از این اسناد، مانوی است و دو دست‌نوشته دیگر غیرمانوی، اما در باب کیش مانوی و مانویان چین. این میراث مهم که بسیار قدیمی است و اصل آنها حتی به دوران سونگ و تانگ باز می‌گردد، جلوه‌هایی نو از مانویت با ویژگی‌های چینی را به نمایش می‌گذارند و نمایشگر نفوذ مانویت در بطن مذهب مردم چین و هم‌آمیغی با آیین‌های دائویی و بودایی هستند. در این مقاله برخی تحلیل‌های پیشین اصلاح شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Newly Found Chinese Manichaean Document and Related Writings from Xiapu Region. New Light on the Manichaean Studies

نویسندگان [English]

  • Mohammad Shokri-Foumeshi 1
  • Sonia Mirzaie 2
1 Assistance Professor, Faculty of Eastern Religions, University of Religions and Denominations
2 M.A of Visual Communications, Islamic Azad University, Tehran
چکیده [English]

This paper, as the first Persian writing in this context, tries to introduce, present and comment on three newly found Chinese documents discovered in 2008 from the Xiapu county in Fujian province, southeastern of China. One of them is Manichaean and two others are non-Manichaean but about the Manichaeism and the Chinese Manichaeans. This important heritage, some of which are very old and even go back to the Song and Tang periods, illustrates new effects of Manichaeism with the Chinese characteristics and shows the Manichaean influences on the Chinese popular thoughts on the one hand and the combination of this religion with Taoism and Buddhism on the other. Here, some previous commentaries have been corrected.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Manichaeism
  • Xiapu
  • Chinese Manichaean manuscripts
  • Taoism
  • Buddhism

مراجع

ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق (1381). الفهرست، ترجمه: محمدرضا تجدد، تهران: اساطیر.
پاشایی، ع. (1389). بودا: زندگی بودا، آیین او، و انجمن رهروان او، گزارش متن‌های کانونی پالی، تهران: نگاه معاصر.
شکری فومشی، محمد (1393). «درود بر پدر، پسر، روح‌القدس: رهیافتی متن‌شناختی به انگاره روح‌القدس در تثلیث مانوی»، در: پژوهش‌های ادیانی، ش5، ص35-48.
فیشر، رابرت (1390). نگارگری و معماری بودایی، ترجمه: ع. پاشایی، تهران: متن.
قریب، بدرالزمان (1383). فرهنگ سغدی (سغدی ـ فارسی ـ انگلیسی)، تهران: فرهنگان.
کِفالایا (نسخه موزه برلین) (1395). ترجمه به آلمانی از هانس یاکوب پولوتسکی و الکساندر بولیگ، و ترجمه به انگلیسی از یان گاردنر، برگردان تطبیقی از ترجمه آلمانی و انگلیسیِ نسخه قبطی از مریم قانعی و سمیه مشایخ، تهران: طهوری.
هینلز، جان راسل (1389). شناخت اساطیر ایران، ترجمه: محمدحسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
Boyce, M. (1975). A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian, Téhéran-Liège (Acta Iranica 9a).
Dean, K. (1993). Taoist Ritual and Popular Cults of Southeast China, New Jersey: Princeton UP.
Durkin-Meisterernst, D. (2004). Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian, Turnhout: Brepols.
Eng, Joe Y. (2005). China Investment Environment & Strategies, New York: iUniverse, Inc.
Gaulier, S. & et al. (1976). Buddhism in Afghanistan and Central Asia, Leiden: Brill.
Gulácsi, Zs. (2009). “A Manichaean Portrait of the Buddha Jesus: Identifying a Twelfth -or-Thirteenth Century Chinese Painting from the Collection of Seiun-Ji zen Temple”, in: Artibus Asiae, Vol. 69, No. 1, pp. 91-145.
Gulácsi, Zs. (2015). Mani’s Pictures: the Didactic Images of the Manichaeans from Sasanian Mesopotamia to Uygur Central Asia and Tang-Ming China, Leiden: Brill.
Haloun, G.; Henning, W. B. (1952). “The Compendium of the Doctrines and Styles of the Teaching of Mani, the Buddha of Light”, in: Asia Major (NS) 3/2, pp. 184-212.
Henning, W. B. (1943). “The Book of the Giants”, in: BSOAS 11, pp. 52–74 [Selected Papers II, 1977, pp. 115-137].
Jinguo, C.; Yun, L. (2010). “Mingjiao de xin faxian-Fujian Xiapu xian Monijiao shiji bianxi 明教的新发现-福建霞浦县摩尼教史迹辨析 [New Manichaeaen Discoveries-an Analysis of the Relics of Manichaeism in Xiapu County, Fujian].” In: Li Shaowen 李少文 (ed.) Bu zhi yu yi-Zhongyang meiyuan “yiwen ketang” mingjia jiangyan lu 不止于艺-中央美院“艺文课堂”名家讲演录. Beijing: Beijing Daxue Chubanshe, pp. 343-389.
Kieschnick, J.; Shahar, M. (2014). India in the Chinese Imagination, Pennsylvania: Pennsylvania UP.
Komjathy, L. (2015). Contemplative literature: a Comparative Sourcebook on Meditation and Contemplative Prayer, New York: New York UP.
Kósa, G. (2013-2014). “The Fifth Buddha (an Overview of the Chinese Manichaeaen Material from Xiapu (Fujian)”, in: The International Association of Manichaean Studies, pp. 9-30.
Kósa, G. (2015). “The Iconographical Affiliation and the Religious Message of the Judgment Scene in the Chinese Manichaean Cosmology Painting,” In: Zhang Xiaogui, ed. by W. Yuanyuan & Yin Xiaoping, Lanzhou: Lanzhou Daxue Chubanshe, pp. 77–161.
Lieu, S. N. C. (1992). Manichaeism in the Later Roman Empire and Medieval China, Tübingen: Mohr.
Little, S. (2000). Taoism and the Art of China, Chicago: the Art Institute of Chicago (in Association with University of California Press).
Ma, X. (2009). “Remains of the Religion of Light in Xiapu County, Fujian Province”, in: Mani in Dublin: Selected Papers from the Seventh International Conference of the International Association of Manichaean Studies in the Chester Beatty Library, Dublin, 8-12 September 2009, S. G. Richter, C. Horton and K. Ohlhafer (ed.), Leiden-Boston, pp. 228-258.
Ma, X. (2010). “From ‘Ping Deng Wang’ to ‘Ping Deng Da Di’- A Study on the Xiapu Documents of Fujian Province”, in: Journal of Philosophy and Humanities and Religions Source: Shi Lin, 04, pp. 93-100.
Pi-ching, H. (2015). Feng Menglong’s Treasury of Laughs-a Seventeenth-century Anthology of Traditional Chinese Humour, Leiden: Brill.
Pregadio, F. (2008). The Encyclopedia of Taoism, London & New York: Routledge.
Soothill, W. E. (1977). A Dictionary of Chinese Buddhist Term, Delhi: Motilal Banarsidass.
Sundermann, W. (1979). “Namen von Göttern, Dämonen und Menschen in iranischen Versionen des manichäischen Mythos”, AoF 6, pp. 95-133.
Tanaka, K. T. (1990). The Dawn of Chinese Pure Land Buddhist Doctrine, New York: New York UP.
Williams, P. (2008). Mahāyāna Buddhism-The Doctrinal Foundations, London & New York: Routledge.
Yaozhong, Y. (2007). Buddhism and history of China-from the 3rd to the 13th Century, China: Religious Culture Press.
Yoshida, Y. (1983). “Manichaean Aramic in the Chinese Hymnscroll”, in: BSOAS XLVI/2,

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار