معنویت و هوش معنوی از منظر دینی و نقش آن در ارتقای سلامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس بازنشسته، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران

2 استاد پزشکی اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

3 متخصص طب پیش‌گیری و پزشکی اجتماعی، گروه پیشگیری، مرکز تحقیقات مهندسی و علوم پزشکی جانبازان، تهران، ایران

چکیده

با توجه به جهانی‌بودن دین و معنویت و تأثیر آن بر رفتار و سلامت، سازمان‌دهی و نقد تحقیقات تجربی در این حوزه اهمیت ویژه دارد. این مقاله تعاریف «معنویت» و «سلامت معنوی» را با بهره‌گیری از شواهد بینش قرآنی، روان‌شناسی، و عصب‌شناسی بررسی می‌کند و نقش فعالیت‌های مذهبی در ارتقای سلامت را می‌کاود. دانشمندان مدارهایی در مغز را شناسایی کرده‌اند که در درک ما از وجود خدا، احساس امنیت یا کاهش ترس/خشم نقش دارند. اعمال معنوی با فعال‌کردن قسمت متعالی مغز (نئوکورتکس) قسمت‌های مختلفی از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و رفتارهای اجتماعی انسان را ارتقا می‌بخشد. میدان‌های انرژی قلب (انرژی قلبی) به میدان آگاهی وصل است که اطلاعات مربوط به رویدادهای آینده را، قبل از وقوعشان، دریافت و پردازش می‌کنند، به طوری که قلب پیش از مغز اطلاعات شهودی را دریافت می‌کند. پژوهش‌های علمی در این حوزه نشان می‌دهد اَعمال معنوی، از جمله زیارت‌کردن، ذکرگفتن و دعاکردن عملکرد نورون‌های مغز را تغییر می‌دهد و موجب ارتقای سلامت جسمی، ذهنی، اجتماعی و عاطفی فرد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spirituality and Spiritual Intelligence from a Religious Perspective and Its Role in Promoting Health

نویسندگان [English]

  • Akram Jahangir 1
  • Mojgān karbakhsh 2
  • Batool Mousvi 3
1 Retired Lecturer, School of Nursing and Midwifery, Artesh University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2 Department of Community Medicine, Professor of community medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran,
3 Prevention Department, Specialist in community and preventive medicine, Janbazan Medical and Engineering Research Center (JMERC), Tehran, Iran
چکیده [English]

Given the global nature of religion and spirituality and its impact on behavior and health, the organization and critique of empirical research in this area is of particular importance. This article examines the definitions of "spirituality" and "spiritual health" using evidence from Qurānic insights, psychology and neurology, and explores the role of religious activities in promoting health. Scientists have identified circuits in the brain that play a role in our understanding of God, feeling safe, or reducing fear / anger. Spiritual actions affect different parts of the brain by activating the transcendental part of the brain (neocortex) and promote human social behaviors. The energy fields of the heart (cardiac energy) are connected to the field of consciousness, which receives and processes information about future events before they occur, so that the heart receives intuitive information before the brain. Scientific research in this area shows that spiritual practices such as pilgrimage, remembrance of God, and prayer, alter the function of brain neurons and promote physical, mental, social and emotional health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spirituality
  • Religion
  • Spiritual Intelligence
  • Health

مراجع

قرآن مجید.
ایران‌دوست، محمدحسین (1397). «چیستی معنویت و سیر معناپذیری آن در غرب»، در: فلسفه دین، س15، ش2، ص527-548.
بلخی رومی، جلال‌الدین محمد (1378). دیوان شمس تبریزی، تصحیح: بدیع‌الزمان فروزان‌فر، تهران: سیمای دانش.
بهرامی دشتکی، هاجر (1389). «معنا و معنویت از دیدگاه روان‌شناسان»، در: راه تربیت، س5، ش10، ص143-160.
«پرونده ویژه سلامت معنوی» (1394). در: دنیای سلامت، ش115، ص40.
جهانگیر تویسرکانی، اکرم (1396). سلامت معنوی، بی‌جا: المعی، چاپ اول.
حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد (1394). دیوان حافظ، تهران: ققنوس.
حمیدیه، بهزاد (1395). «کاوشی معناشناختی در معنویت»، در: مطالعات عرفانی، ش24، ص5-24.‌
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1416). مفردات الفاظ القرآن، بیروت: الدار الشامیة، الطبعة الاولی.
سهرابی، فرامرز؛ ناصری، اسماعیل (1392). هوش معنوی و مقیاس‌های سنجش آن، بی‌جا: آوای نور، چاپ چهارم.
عزیزی، فریدون (1389). سلامت معنوی؛ چیستی، چرایی و چگونگی، گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، تهران: چاپ مؤسسه انتشارات نزهت.
فرزدی، فرانک؛ احمدی، بتول؛ صدیقی، ژیلا؛ محتشمی، بتول؛ وامقی، مروئه؛ محمدی، فرحناز (1396). «دین و معنویت در مدل سلامت زنان ایران: مدل فرمهر»، در: پایش، ش5، ص587-597.
کیانی، معصومه؛ مهرمحمدی، محمود؛ صادق‌زاده قمصری، علی‌رضا؛ نوذری، محمود؛ باقری، خسرو (1394). «مفهوم‌شناسی معنویت از دیدگاه اندیشمندان تربیتی غربی و مسلمان»، در: اسلام و پژوهش‌های تربیتی، ش14، ص97-118.
محقق داماد، سید مصطفی (1389). چیستی معنویت در الاهیات اسلامی، بی‌جا: چاپ مؤسسه انتشارات نزهت.
مصباح یزدی، مجتبی (1392). مبانی و تعریف سلامت معنوی از دیدگاه اسلام، بی‌جا:مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول.
نیوبرگ، والدمن؛ آندرو، مارک رابرت (1390). چگونه خدا مغز شما را تغییر می‌دهد؟ ترجمه: شهناز رفیعی، بی‌جا: بخشایش، چاپ دوم.
ویلهلم، ریچارد (1388). راز گل زرین، ترجمه: سیمین موحد، بی‌جا: ورجاوند، چاپ دوم.
Amirian, M. E.; Fazilat-Pour, M. (2016). "Simple and Multivariate Relationships between Spiritual Intelligence with General Health and Happiness", in: Journal of Religion and Health, 55(4): 1275-1288.
Baker, D. C. (2003). "Studies of the Inner Life: The Impact of Spirituality on Quality of Life", in: Quality of Life Research, 12 (1): 51-57.
Benner, D. G. (1989). "Toward a Psychology of Spirituality: Implications for Personality and Psychotherapy", in: Journal of Psychology and Christianity, 8 (1): 19–30.
Bensley, R. J. (1991). "Defining Spiritual Health: A Review of the Literature", in: Journal of Health Education, 22 (5): 287-290.
Childre, D.; Martin, H.; Beech, D. (2011). The Heart Math Solution: The Institute of HeartMath's Revolutionary Program for Engaging the Power of the Heart's Intelligence, Harper Collins, 15.
Cobb, M.; Puchalski, C.; Rumbold, B. (2012). Oxford Textbook of Spirituality in Healthcare, USA: Oxford University Press, 1st edition.
Echstein, D. G.; Kern, R. (2002). Psychological Fingerprints: Life style Assessment and Interventions (5th ed), Dubuque, IW: Kendall Hunt Pub Co., pp. 68-78.
Elmer, L. D.; MacDonald, D. A.; Friedman, H. L. (2003). "Transpersonal Psychology, Physical Health, and Mental Health: Theory, Research, and Practice", in: The Humanistic Psychologist, 31 (2-3): 159-181.
Ernecoff, N.; Curlin, F. A.; Buddadhumaruk, P.; White D. B. (2015). "Health Care Professionals’ Responses to Religious or Spiritual Statements by Surrogate Decision Makers during Goals-of-Care Discussions", in: JAMA Intern Med. 175 (10): 1662-1669. doi:10.1001/jamainternmed.2015.4124
Fontana, D. (2003). Psychology, Religion and Spirituality, 1st Edition, Kindle Edition. 272.
Fortin, A. H.; Barnett, K. G. (2004). "Medical School Curricula in Spirituality and Medicine", in: JAMA. 291 (23): 2883. doi:10.1001/jama.291.23.2883
Hameroff, S.; Penrose, R. (1996). "Orchestrated Reduction of Quantum Coherence in Brain Microtubules: A Model for Consciousness", in: Mathematics and Computers in Simulation, 40 (3-4): 453-480.
Hawks, S. R.; Hull, M. L.; Thalman, R. L.; Richins, P. M. (1995). "Review of Spiritual Health: Definition, Role, and Intervention Strategies in Health Promotion", in: American Journal of Health Promotion, 9 (5): 371-378.
Hjelm, J. (2010). The Dimensions of Health: Conceptual Models, Jones & Bartlett Learning.
Krebs, K. (2003). "Complementary Health Care Practices: The Spiritual Aspects of Healing: an Integral Part of Health and Healing", in: Gastroenterol Nurs, 26 (5): 212-214.
Legere, T. E. (1984). "A Spirituality for Today", in: Studies in Formative Spirituality, 5 (3): 375–383.
Liao, L. (2017). "Spiritual Care in Medicine", in: JAMA.318 (24): 2495-2496. doi:10.1001/jama.2017.16559.
McCraty, R.; Atkinson, M.; Tomasino, D.; Bradley, R. T. (2009). "The Coherent Heart. Heart-Brain Interactions, Psychophysiological Coherence, and the Emergence of System-Wide Order", in: Integral Review: A Transdisciplinary & Transcultural Journal for New Thought, Research, & Praxis, 5 (2).
Meyer, H. S. (2001). "Religion and Health Handbook of Religion and Health", in: JAMA. 286 (4): 465-466. doi:10.1001/jama.286.4.465.
Nelson, J. M. (2009). Psychology, Religion, and Spirituality, Springer Science & Business Media.
Newberg, A. (2014). "The Neuroscientific Study of Spiritual Practices", in: Front. Psychol. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00215.
 Newberg, A.; Lee, B. (2005). "The Neuroscientific Study of Religious and Spiritual Phenomena: or Why God Doesn’t Use Biostatistics", in: Zygon 40: 469–489.
Newberg, A.; Waldman, M. R. (2009). How God Changes Your Brain? Newyork.
Oman, D. (2011). "Spiritual Practice, Health Promotion, and the Elusive Soul: Perspectives from Public Health", in: Pastoral Psychology, 60 (6): 897.
Peschel, I.; Wang, X.; Kaulke, M. (1999). Density-Matrix Renormalization: A New Numerical Method in Physics Lectures of a Seminar and Workshop Held at the Max-Planck-Institut Für Physik Komplexer Systeme Dresden, Germany, August 24th to September 18th, 1998. Springer.
Phelps, K.; Hassed, C. (2010). General Practice: The Integrative Approach, Australia: Churchill Livingstone.
Sadat Hoseini, A.; Razaghi, N.; Khosro Panah, A. H.; Dehghan Nayeri, N. (2019). "Concept Analysis of Spiritual Health", in: J Relig Health. 58 (4): 1025-1046.DOI: 10.1007/s10943-017-0522-x
Schneiders, S. M. (1998). "The Study of Christian Spirituality: Contours and Dynamics of a Discipline," in: Christian Spirituality Bulletin, 6 (1): 3–12.
Shabani, J., Hassan, S. A.; Ahmad, A.; Baba, M. (2010). "Age as Moderated Influence on the Link of Spiritual and Emotional Intelligence with mental Health in High School Students", in: Journal of American Science, 6 (11): 394-400.
Sheldrake, P. (2007). A Brief History of Spirituality, John Wiley & Sons. 2-3.
UN. (1996). Report of the World Summit for Social Development: Copenhagen, 6–12 March 1995. Retrieved from: https://undocs.org/pdf?symbol=en/a/conf.166/9
Vader, J. P. (2006). "Spiritual Health: the Next Frontier", in: Eur J Public Health, 16 (5): 457.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار