بررسی همگرایی ادیان با تأکید بر «استصحاب احکام شرایع گذشته»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، شهرری، ایران و مربی گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران،

چکیده

بحث «استصحاب احکام شرایع گذشته» یکی از فروعات بحث استصحاب و یکی از مباحث اصول عملی است که بیشتر در مباحث انتهایی آن و در قالب یکی از شبهات استصحاب مطرح شده است. پرسش اساسی این است که: اگر حکمی در شریعت گذشته (مثل شریعت حضرت موسی (ع) یا عیسی «ع») وضع شده و یقین به نسخ آن در شریعت بعدی (مثل شریعت اسلام) نداشتیم، آیا امکان استصحاب آن حکم در شریعت بعدی وجود دارد یا خیر؟ ثمرۀ این بحث از این لحاظ در فقه و اصول کم‌رنگ می‌شود که هرچند قائل به استصحاب احکام شرایع سابق نباشیم، می‌دانیم که برخی از این احکام در شریعت اسلام موجودند و علی‌رغم این ثمره اندک، آثار این بحث در تاریخ و کلام دیده می‌شود. بر این مبنا، در این مقاله ادله موافقان و مخالفان، و همچنین محققان از اصولیان در این خصوص بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Convergence of Religions with a Focus on “Continuity of the Jurisprudential Rulings of Past Religions”

نویسندگان [English]

  • Abbas Taghvaee 1
  • meghdad ebrahimi koushali 2
1 Assistant professor, Department of Islamic Teachings, Islamic Azad University, Branch of Lahijan
2 PhD student, Quranic and Hadith Sciences, Quran and Hadith University, College of Tehran, and lecturer, Department of Islamic Teachings, Islamic Azad University, Branch of Lahijan
چکیده [English]

The problem of the “continuity (istiṣḥāb) of the jurisprudential rulings of past religions” is an ancillary issue under istiṣḥāb. It is a problem in practical principles of jurisprudence, which is discussed at the end of the section on “continuity” in terms of an objection. The main question is: if a jurisprudential ruling was legislated in a past religion (such as that of Moses or Jesus), and we are not certain whether it was abrogated or abolished in the next religion, then is it possible to apply the principle of continuity here? The issue is not much consequential in Islamic jurisprudence and its principle in that even if we reject the continuity of the rulings of past religions, we know that some of these rulings still exist in Islam. In spite of such an insignificant consequence, its consequences can be seen in history and theology. In this paper, we consider arguments presented by proponents and opponents as well as prominent scholars of the principles of jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • continuity (istiṣḥāb)
  • past religions
  • jurisprudential rulings of past religions
  • endorsed (imḍā’ī) rulings

مراجع

منابع

القرآن الکریم.
الآخوند الخراسانی، محمد کاظم (بی‌تا). کفایة ‌الاصول، بی‌جا: مؤسسة آل‌ البیت (ع) لاحیاء التراث.
الآشتیانی، میرزا محمد حسن (1430). بحر الفوائد فی شرح الفرائد، تحقیق: السید محمد حسن الموسوی، بی‌جا: ذوی القربی، الطبعة الاولی.
الأنصاری، مرتضی (1415). الحاشیة علی استصحاب القوانین، لجنة تحقیق تراث الشیخ‌ الاعظم، قم: مؤسسة الهادی، الطبعة الاولی.
الأنصاری، مرتضی (1419). فرائد الاصول، لجنة تحقیق تراث الشیخ ‌الاعظم، قم: مجمع‌ الفکر الاسلامی، ج3.
«استصحاب عدم نسخ»در: wikifegh.ir (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
بهایی، محمد بن الحسین بن عبد الصمد (بی‌تا). زبدة ‌الاصول، تحقیق: فارس حسون کریم، بی‌جا: بی‌نا.
جدیدی، ناصر؛ قاضی، محمداقبال (1391). «پارقلیطا و رسالت جهانی او در انجیل یوحنا»، در: معرفت ادیان، س3، ش12، ص7-24.
الحائری، محمد حسین بن ‌عبد الرحیم (1404). الفصول‌ الغرویة فی الاصول ‌الفقهیة، قم: دار احیاء العلوم الاسلامیة.
الحکیم، السید محسن (بی‌تا). حقایق ‌الاصول، تعلیقة علی ‌الکفایة، قم: مکتبة البصیرة.
حلی، حسن بن یوسف (1404). مبادی الوصول الی علم الاصول، تحقیق و تعلیق: عبد الحسین محمد علی البقال، بی‌جا: مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی.
حلی، الشیخ نجم ‌الدین أبی ‌القاسم جعفر بن‌ الحسن الهذلی (1403). معارج‌ الاصول، اعداد: محمد حسین الرضوی، قم: مؤسسة آل‌ البیت للطباعة والنشر، الطبعة ‌الاولی.
الخمینی، السید مصطفی (1418). تحریرات فی الاصول، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی، مؤسسة العروج، الطبعة ‌الاولی.
الخمینی، روح‌ الله (1417). الاستصحاب، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی، فرع قم المقدسة.
الخویی، السید ابوالقاسم (1417). مصباح ‌الاصول، تقریر: السید محمد سرور الواعظ الحسینی البهسودی، قم: منشورات مکتبة الداوری، الطبعة ‌الخامسة.
دهخدا، علی‌اکبر (1325). لغت‌نامه، زیر نظر: محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
السبحانی، جعفر (1384-1385). استصحاب، دروس خارج اصول، جلسه 63، متن تغییریافته جلسه در سایت: tebyan.net، (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
السبحانی، جعفر (1425). اصول الفقه‌ المقارن فیما لانص فیه، قم: مؤسسة الامام الصادق، الطبعة ‌الاولی.
الصدر، السید محمد باقر (بی‌تا). دروس فی علم الاصول، الحلقة‌ الثالثة، مؤسسة ‌النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة.
العراقی، ضیاء الدین (بی‌تا). نهایة ‌الافکار، للشیخ محمد تقی البروجردی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة.
فاضل لنکرانی، محمدجواد (1389). «بررسی عدم اختصاص حرمت ربا به یهود در آیات سوره نساء»، بحث ربا، جلسه 7، مورخ 29/11/88 در: fazellankarani.com (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
گندمی نصرآبادی، رضا (بی‌تا). «جهان‌شمول‌بودن تورات»، در:  dr-gshanazari.ir(تاریخ دسترسی: 1/2/98).
مجلسی، محمدباقر (1388). تاریخ انبیا: حیاة ‌القلوب، بی‌جا: آدینه سبز، چاپ دوم.
مجموعة من المؤلفین (بی‌تا). المعجم الوسیط، بی‌جا: المکتبة الاسلامیة، الطبعة ‌الثانیة، ج1.
محمدی، ابوالحسن (1375). مبنای استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، تهران: دانشگاه تهران، چاپ نهم.
محمدیان امیری، مهدی (1390). «آشنایی با اصل استصحاب 2»، در: mrmyaali.blogfa.com (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
مدرسه سبت (بی‌تا). «جهان‌شمولی انجیل» در: Sabbath-School.adventech (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
مظاهری، حسین (1376). «تنبیهات استصحاب- استصحاب احکام شرایع سابقه»، شماره درس: 220، مورخ 8/6/76 در: almazaheri.com (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
معلوف، لوئیس (بی‌تا). المنجد فی اللغة والأعلام، البیروت: دار المشرق،.
مکارم الشیرازی، ناصر (1392). «الکتاب الحج»، جلسه 27/8/92، مدرسه فقاهت، در: eshia.ir (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
مکارم الشیرازی، ناصر (1420). انوار الاصول، تقریر: احمد القدسی، قم: نسل جوان، چاپ دوم.
مکارم الشیرازی، ناصر (بی‌تا). «دائرة‌المعارف فقه مقارن»، کتاب‌خانه آیت‌الله مکارم شیرازی، مدرسه فقاهت، در: makarem.baharsound.ir (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
موسوی جزایری، سید محمدعلی (1391). «استصحاب احکام شرایع سابقه»، تنبیهات استصحاب، جلسه 2، مورخ 3/7/91، تقریر مدرسه فقاهت در: taqrir.eshia.ir (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
المیرزا القمی، ابوالقاسم (بی‌تا). قوانین الاصول، بی‌جا: بی‌نا.
النائینی، میرزا محمد حسین (بی‌تا). أجود التقریرات، للسید خوئی، بی‌جا: بی‌نا.
النائینی، میرزا محمدحسین (1409). فوائد الاصول، تألیف: الشیخ محمد علی الکاظمی الخراسانی مع تعلیقات الشیخ آغا ضیاء الدین العراقی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة‌ المدرسین بقم المشرفة، الطبعة ‌الاولی.
نرم‌افزار مکتبة اهل‌ البیت.
«نظریه امضا و تأسیس در اندیشه و فرهنگ اسلامی» در: ghaemiyeh.com (تاریخ دسترسی: 1/2/98).
 
پژوهش های ادیانی
دوره 7، شماره 13
شهریور 1398
صفحه 49-70

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار