دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
08
23
اخلاق مهایانه :تغییر الگوهای هینه یانه وتاثیر آن در نجاتشناسی
9
30
FA
علیرضا
شجاعی
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان - گروه ادیان شرقی.
al.shojai@gmail.com
برخی پژوهشگران غربی معتقدند سنت مهایانه به شدت از سنت هینهیانه فاصله گرفته است. در واقع اینان معتقدند مهایانه معرف آیین بودای جدیدی است. زیرا، از یک سو، مفاهیمی را به کار میبرد که در سنت اولیه چندان برجستگی ندارند، و از سوی دیگر، در مقابل سنت تیرهواده ادعای برتری اخلاقی دارد. این جستار ضمن معرفی اخلاق مهایانه میکوشد نشان دهد که سرشت اخلاق مهایانه پیچیده است، به طوری که در برخی موارد نشاندهندۀ رشد و تحول آموزههای اولیه است و در مواردی هم در تضاد با آنهاست. اما در اخلاق مهایانه تقریباً هیچ دستور یا فضیلتی را نمیتوان یافت که در نظامهای اخلاقی دیگر مکتبهای بودایی یافت نشود. این پژوهش همچنین نشان خواهد داد که اخلاق مهایانه در قبال اخلاق هینهیانه از چهار جنبه برتری دارد که عبارتاند از: دستهبندی اصول اخلاقی، نوع قواعد اخلاقی مشترک و خاص، گستردگی اخلاقیات، و عمق آموزههای اخلاقی.
اخلاق مهایانه,آیین بودا,کمالات,فراشناخت,دستاویز,غمخوارگی
https://adyan.urd.ac.ir/article_111444.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_111444_a1c531f26544a0b255c495f17f6d064a.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
12
21
مقارنهگرایی (اکازیونالیزم) درمکتب دکارتی و اشعری
31
49
FA
نعیمه
پورمحمدی
0000-0001-8584-9254
استادیار گروه ادیان، پژوهشکده ادیان و مذاهب وابسته به دانشگاه ادیان و مذاهب
naemepoormohammadi@yahoo.com
سید صدرالدین
طاهری
گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی
taheri_s@yahoo.com
مقارنهگرایی (اکازیونالیزم) عبارت است از نفی رابطه علیت و نشاندن اراده و فعل خدا در جای آن، که دستاورد مهم فیلسوفان دکارتی (از دکارت تا لایبنیتس) محسوب میشود. واقعیت آن است که این اندیشه در کلام اشعری نیز به عنوان اندیشهای محوری و مرکزی حضور دارد و پایه طبیعیات و حتی الاهیات آنهاست. اشاعره با طرح نظریه «عادتالله»، قانون «العرض لایبقی زمانین»، ماهیت عرضی نفوس، سببیت خدا در معرفت و نظریه «کسب»، در واقع اراده و فعل الاهی را جایگزین رابطۀ علیت میکنند. این مقاله در نظر دارد با اخذ ساختار و ادبیات فلسفی دکارتیان، اندیشه مقارنهگرایانه کلام اشعری را عرضه کند. چهار ساحت طبیعت، رابطه نفس و بدن، معرفت انسان و اختیار انسان، زمینههای مناسبی برای مطالعۀ مقارنهگرایی در مکتب دکارتی و اشعری است.
مقارنهگرایی,اکازیونالیزم,علیت,اراده,نظریه کسب,دکارت,ابوالحسن اشعری
https://adyan.urd.ac.ir/article_3672.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_3672_b9241574ba0b5b49366c3054f2ecff33.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
12
21
رابطه اخلاق و عقل در اندیشه دینی موسی بن میمون
51
67
FA
مهراب
صادق نیا
0000000164601911
هیئت علمی گروه ادیان، پژوهشکده ادیان و مذاهب وابسته به دانشگاه ادیان و مذاهب
sadeghniam@yahoo.com
فاطمه
حاجی زاده
کارشناسی ارشد ادیان و عرفان دانشگاه الزهرا
alhayat1385@yahoo.com
در قرون وسطا، با قوّت گرفتن رویکردهای فلسفی در میان ربیهای یهودی، اخلاق یهودی نیز رنگ و بوی فلسفی به خود گرفت. دلمشغولی فیلسوفان یهودی در آن زمان، نسبت میان ایمان و عقل و پرسش از ماهیت خدا بود که سبب پیدایش رویکردهای اخلاقی متفاوتی میشد. پاسخ به این دو پرسش، به ترتیب، میزان وابستگی اخلاق به تورات، و جایگاه اخلاق را مشخص میکرد. در این میان، موسی بن میمون، مهمترین فیلسوف یهودی است که در آثارش به تبیین دیدگاههای اخلاقی خود پرداخت. وی در <em>تفسیری بر میشنا</em> میکوشد نشان دهد اخلاق یهودی بر متن مقدس استوار است و در <em>دلالة الحائرین</em> ضمن فکور دانستن ذات خداوند (پاسخی که به پرسش دوم میدهد)، نشان میدهد که کمال انسان در ایمان اوست و اخلاق جز به عنوان مقدمهای برای رسیدن به ایمان درست ارزشی ندارد. در این مقاله، جایگاه اخلاق در اندیشه ابنمیمون و مسایل مرتبط با آن را میکاویم.
ابنمیمون,اخلاق عقلی,اخلاق دینی,کمال عقلانی,کمال اخلاقی,اعتدال
https://adyan.urd.ac.ir/article_3673.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_3673_b90954f3ff943971d28d3d4837a2c755.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
12
21
نقش رواداری مذهبی در شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی در قرن چهارم
69
82
FA
محمد
دهقانی
مطالعات تاریخ تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب
mdehqan23@yahoo.com
محمدرضا
بارانی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا (س)
mrb1385@yahoo.com
رواداری عامل پویایی، بالندگی و رشد اندیشههای مختلف است و باعث بالا بردن ظرفیت پذیرش و تحملعقاید مختلف جامعه در معرض تضارب آرا میشود. رواداری مذهبی و شکیبایی در برابر ادیان و مذاهب مختلف، جامعه را به سمت پویایی و نشاط علمی پیش میبرد. در قرن چهارم هجری، که به عصر شکوفایی فرهنگی و تمدنی اسلام و یا به تعبیری رنسانس اسلامی مشهور است، رواداری مذهبی یکی از موارد برجسته است. در سایه رواداری مذهبی و دوری از تعصب است که اندیشههای مختلف و گاهی متضاد اجازه ظهور پیدا میکنند و زمینه شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی فراهم میشود. در این مقاله، پس از اشاره به معنای رواداری، و پیشینه آن در فرهنگ و تمدن اسلامی، ابعاد رواداری مذهبی و تأثیر آن در گسترش تمدن، فرهنگ و علوم اسلامی بررسی خواهد شد.
رواداری مذهبی,تمدن اسلامی,علم,مذهب,آلبویه
https://adyan.urd.ac.ir/article_3674.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_3674_b646d7a1491c61545a09c71af3c0964d.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
12
21
فرجامشناسی انسانی در تفکر قبالای
83
103
FA
طاهره
حاج ابراهیمی
دانشیار گروه ادیان وعرفان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات تهران، ، تهران
t.hajebrahimi@yahoo.com
شهربانو
رامیشی
دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم وتحقیقات تهران
hajebrahimi@yahoo.com
اعتقاد به آخرالزمان و فرجام جهان و انسان یکی از مؤلفههای سنتهای دینی است. در مکتب عرفانی یهود، یعنی قبالا، نیز اعتقاد به فرجام امور، در دو حوزه انسانی و کیهانی، بسیار پررنگ است؛ در فرجامشناسی انسانی این مکتب، انسانها کالبدهای معنوی خاصی موسوم به نِفش، روئح و نِشامه دارند که هر کدام اقتضائات خاص خود را دارد و بر این اساس تأکید شده که حیات آدمیان پس از مرگ منقطع نشده و آنها در عوالم مختلفی با درجات متفاوت، به زندگی خود ادامه میدهند. انسانها پس از مرگ مورد داوری خداوند قرار میگیرند و بر حسب اعمال نیک و بدشان به بهشت یا دوزخ میروند. در برخی متون قبالا به تناسخ نیز اشاره شده؛ بدینترتیب که بُعد معنوی انسان بدکار پس از مرگ دوباره به این عالم بازخواهد آمد. فرآیند بازگشتهای متوالی آنقدر ادامه مییابد که او نسبت به سفیروت (صفات الاهی) معرفت کافی کسب کند.
قبالا,فرجام انسانی,مرگ,بهشت,دوزخ,عوالم پس از مرگ
https://adyan.urd.ac.ir/article_3675.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_3675_b1c27757645167135119540dff19a010.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
12
21
آیه مباهله و امامت علی علیه السلام
105
122
FA
زهرا
امرایی
دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مطهری
razaeirah@yahoo.com
محمدجواد
رضایی ره
استادیار گروه فلسفه دانشگاه خوارزمی تهران
rezairah@yahoo.com
آیه شصت و یکم سوره آلعمران که در جریان مباهله پیامبر با مسیحیان نجران نازل شده و مشهور به آیه «مباهله» است، از روشنترین دلایل قرآنی بر فضیلت اهل بیت عصمت و به ویژه امیر مؤمنان (ع) است. در این آیه آمده است: «... فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَکمُْ وَ نِسَاءَنَا وَ نِسَاءَکُمْ وَ أَنفُسَنَا وَ أَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتهَِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلىَ الْکَذِبِین». علمای شیعه، به اتفاق، با استناد به قرائن درونمتنی و برونمتنی مصداق «انفسنا» را علی (ع) به تنهایی یا محمد (ص) و علی (ع) میدانند. اما دانشمندان سنی در این باره اختلاف نظر دارند. بخش اعظم آنها با توجه به روایات مربوط به شأن نزول آیه هماهنگ با دانشمندان شیعه، مصداق آن را علی (ع) به تنهایی یا پیامبر (ص) و علی (ع) شمردهاند. شیعیان به موجب این آیه علی (ع) را برترین انسان پس از پیامبر اکرم (ص) دانسته و به همین دلیل با حضور او احدی را شایسته رهبری امت اسلام نمیدانند، همانطور که با حضور شخص پیامبر کسی را شایسته رهبری نمیدانند. پارهای از دانشمندان سنی با این استدلال مخالفت کرده و شبهاتی درافکندهاند. در این مقاله این دیدگاهها به تفصیل طرح شده و پاسخ شبهات مخالفان عرضه شده است
آیه مباهله,امامت,علی (ع),اهل سنت,شیعه
https://adyan.urd.ac.ir/article_3676.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_3676_f7aa67421d20fee42db764980a93fd09.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهش های ادیانی
2345-3230
2538-4562
1
1
2013
12
21
دستنویسی نو از انجیل زنده مانی
123
133
FA
محمد
شکری فومشی
0000-0003-2785-9125
عضو هیئت علمی گروه ادیان ابراهیمی دانشگاه ادیان و مذاهب
mshokrif@gmail.com
از انجیل مانوی ـ مهمترین اثر مانی ـ تاکنون سه دستنویس به زبان فارسی میانه و به خط مانوی شناخته شده بود: M17, M172/I/ و M644. مقاله حاضر نشان میدهد که قطعه کوچک و منتشرنشده M5439 نیز بیتردید بخشی از دستنویسهای انجیل بوده و همانند سه قطعه بالا بخشی از سرآغاز انجیل زنده مانی و باب الفِ آن را تشکیل میداده است. قرائت کامل این قطعه آسیبدیده و بدخوان نه تنها موجبات اصلاح بازسازیهای پیشین را فراهم آورد، بلکه سبب تکمیل شدن بخش کوچکی از متن نیز شده است. این متن نشان میدهد عقاید مانی ـ که خود را در انجیلش آشکارا «فرستاده عیسی مسیح» خوانده و «پدر، پسر، روحالقدس» را ستوده است ـ در کلیات تا حدود زیادی به باورهای دیگر گنوسیان ـ مسیحیان همانند بوده است.
انجیل مانی,دستنویسها,قطعات تورفانی,بازشناسی,بازسازی,انجیل زنده
https://adyan.urd.ac.ir/article_3677.html
https://adyan.urd.ac.ir/article_3677_969863e367d5e880d6da609cf3aaf99c.pdf