سیمای دوگانه خدای اِنکی (اِآ) در اساطیر بین‌النهرین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

چکیده

«اِنکی»، لفظی سومری و «اِآ»، عنوانی آکّدی- بابلی برای ربّ‌النوع آب‌های تازه در فرهنگ بین‌النهرین باستان است. با توجه به اثربخشی و کارکِردهای آب در معیشت مردم باستان و نیز با اهتمام به نمادپردازی‌های آب در اساطیر، ایزد اِنکی (اِآ) در اساطیر بین‌النهرین اهمیت ویژه‌ و خویش‌کاری‌های متنوعی دارد که همه آنها با نظم کیهانی هم‌سویی دارند. ظاهراً غالب ایزدان بین‌النهرین باستان را می‌توان ایزدان نظم‌ یا کارگزاران نظم طبیعی قلمداد کرد. در مقایسه با ایزدان دیگر، نقش اِنکی در استقرار و ابقای نظم طبیعی پررنگ‌تر است. اِنکی، به‌منظور برقراری یا صیانت از نظم طبیعی، تصویری دوگانه از خود نمایش می‌دهد و گاهی لَه و گاهی علیه انسان رفتار می‌کند. همچنین می‌توان حضور فراگیر اِنکی در اساطیر را با توجه به اهمیت آب در تمام شئون حیات انسان تبیین کرد. تک‌گویی‌های اِنکی و آشکارسازی احکام و رموز خدایان برای انسان را می‌توان از صور اولیه وحی تلقی کرد. مقاله می‌کوشد با روش توصیفی-تحلیلی، فلسفه تضاد رفتاری و سیمای دوگانه اِنکی را در اساطیر بین‌النهرین تبیین کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Dual Image of Enki (Ea) in Mesopotamian Mythology

نویسندگان [English]

  • Sajjad Dehghanzade 1
  • mehrnush fekri 2
1 Assistant Professor, Department of Religions and Mysticism, Azarbaijan Shahid Madani University (Corresponding Author)
2 M.A. Student of Religions and Mysticism, Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

Enki, later known as Ea in Babylonian-Akkadian mythology, is a Sumerian word for the god of fresh waters in Mesopotamian mythology. Given the effective and functional role of water in the livelihood of ancient people and its symbolization in mythology, Enki seems to have had particular importance and presence in Mesopotamian mythology. He is characterized with various functions as vivification, fertility, purgation, cure, sorcery, wisdom and intelligence. They are all particularly in line with the cosmic order. Apparently, the gods of ancient Mesopotamia can often be considered as "the gods of order" or at least "the gods affected by natural order". Compared to other gods, Enki plays an outstanding role in establishment and retention of this natural order of things, for which he exhibits a dual image and acts for and against the man. Moreover, Enki's immanence in various myths is justified by the significance of water in all aspects of human life such as agriculture. Enki's monologues and his disclosure of gods' commands and secrets to man can be considered as the early forms of Revelation. Using a descriptive-analytical approach, the present study attempts to explain the philosophy of Enki's behavioral contradiction and his dual image in Mesopotamian mythology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enki (Ea)
  • Behavioral Dichotomy
  • Cosmic Order
  • Myths of Mesopotamia

مراجع

قرآن کریم.
ابراهیمی پورفرسنگی، مریم؛ نادعلیان، احمد (1391). «بازتاب باورهای مرتبط با آب در آثار هنری ایلامیان»، در: فصل‌نامه علمی پژوهشی نگره، ش21، ص85-94.
الیاده، میرچا (1376). رساله در تاریخ ادیان، ترجمه: جلال ستاری، تهران: سروش.
الیاده، میرچا (1380). مقدس و نامقدس، ترجمه: بهزاد سالکی، تهران: خرد ناب.
بهار، مهرداد (1380). ادیان آسیایی، تهران: چشمه.
به‌جو، زهره؛ و دیگران (1372). ادیان جهان باستان؛ مصر و بین‌النهرین، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج2.
دهقان‌زاده، سجاد (1390). بن‌مایه‌های خداشناسی، انسان‌شناسی و جهان‌شناسی بهگودگیتا در هندوئیسم ودایی و علل و چگونگی تحولات بعدی آنها در هندوئیسم حماسی، رساله دکتری رشته ادیان و عرفان، دانشگاه تهران، دانشکده الاهیات، استاد راهنما: مجتبی زروانی.
رو، ژورژ (1369). بین‌النهرین باستان، ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: نشر آبی.
رید، جولین (1386). بین‌النهرین، ترجمه: آذر بصیر، تهران: امیرکبیر.
ساندرز، ن. ک. (1373). بهشت و دوزخ در اساطیر بین‌النهرین، ترجمه: ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران: فکر روز.
کمبل، جوزف (1383). اساطیر مشرق‌زمین، ترجمه: علی‌اصغر بهرامی، تهران: جوانه رشد.
گری، جان (1378). اساطیر خاور نزدیک (بین‌النهرین)، ترجمه: باجلان فرّخی، تهران: اساطیر.
مجیدزاده، یوسف (1376). تاریخ و تمدن بین‌النهرین، تهران: علمی و فرهنگی.
مک‌کال، هنریتا (1379). اسطوره‌های بین‌النهرینی، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
ناردو، دان (1387). بین‌النهرین باستان، ترجمه: سهیل سُمّی، تهران: ققنوس.
Anonymous (2012). Adapa and the Food of Life, Egypt: Library of Alexandria.
Chase, K. M. (2001). The Enki Clan, USA: Writers Club Press.
Delaporte, L. (1998). Mesopotamia, trans. V. Gordon Childe, London and New York: Routledge
Doniger, W. (1999). Merriam-Webster’s Encyclopedia of World Religions, USA: Merriam-Webster.
Hartshorne, Ch. (1987-1995). “Transcendence and Immanence”, Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade, vol. 15, Macmillan Publishing Company, pp. 16-21.
Jacobsen, Th. (1987-1995). “Mesopotamian Religion”, Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade, vol. 9, Macmillan Publishing Company, pp. 447-466.
Kensky, Tikva Frymer (1988). “The Atrahasis Epic and its significance for our understanding of Genesis 1-9”, The Flood Myth, ed. Alan Dundes, USA: University of California Press, pp. 61-74
Maier, J. R. (1997). Gilgamesh: A Reader, USA: Bolchazy-Carducci Publishers.
Marcus, D. (1987-1995). “Enki”, Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade, vol. 5, Macmillan Publishing Company, pp. 106-107.
Marcus, D. (1987-1995). “Enlil”, Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade, vol. 5, Macmillan Publishing Company, p. 114.
McIntosh, J. (2005). Ancient Mesopotamia: New Perspectives, Santa Barbara: ABC-CLIO.
Penglase, Ch. (1997). Greek Myths and Mesopotamia: Parallels and Influence in the Homeric Hymns and Hesiod, New York: Psychology Press.
Sitchin, Z. (2004). The Lost Book of Enki: Memoirs and Prophecies of an Extraterrestrial god, Canada: Inner Traditions.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار