نوزایی «الاهیاتِ بیماری» و «الاهیاتِ بیماری‌نگر» در مسیحیت و اسلامِ پس از کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دین، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

چکیده

در «مطالعات جدید بیماری» رشته‌های مختلف علمی با روش‌های خاص خود با هم ترکیب می‌شوند تا راجع به بیماری چارچوب درک و عمل واحدی را مشخص کنند. مطالعات بیماری ارتباطی دوسویه با علوم گوناگون دارد. از یک سو، دیدگاه هر یک از علوم درباره بیماری را بیان و نقد می‌کند و از سوی دیگر، با کوشش برای دیدن از چشم‌انداز شخص بیمار، نسخه‌های جدیدی از علوم مختلف پیش می‌نهد. در پی ایجاد و گسترش مطالعات جدید بیماری، بازخوانی الاهیات از منظر مطالعات بیماری و بازتولید الاهیات بیماری‌نگر ضروری می‌نماید. الاهی‌دانان ضروری است در مرحله نخست درک الاهیاتی خود را از بیماری در همه محورهای الاهیاتی شامل خداشناسی، انسان‌شناسی و آخرت‌شناسی بازخوانی و نقد کنند (آنچه در مقاله آن را «الاهیات بیماری» می‌خوانم) و در مرحله دوم ضروری است خداشناسیِ بیماری‌نگر، انسان‌شناسیِ بیماری‌نگر و آخرت‌شناسیِ بیماری‌نگر مطرح کنند (آنچه در مقاله آن را «الاهیات بیماری‌نگر» می‌خوانم). مطالعات جدید بیماری، با همه‌گیریِ کرونا، باید بیش از پیش به بازتولید الاهیات بیماری و الاهیات بیماری‌نگر اهمیت دهد. این پژوهش با الگو قراردادن الاهیات بیماری و الاهیات بیماری‌نگر در مسیحیت، برای رفع این کاستیِ مهم در الاهیات اسلامی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Renaissance of "Disease Theology" and "Disease-Based Theology" in Post-Corona Christianity and Islam

نویسنده [English]

  • Naimeh Purmohammadi
Assistant Professor, Department of Philosophy of Religion, University of Religions and Denominations, Qom, Iran,
چکیده [English]

In "New Disease Studies", different disciplines are combined with their own methods to provide a single framework for understanding and acting on disease. Disease studies are bilaterally related to various sciences. On the one hand, they express and critique the views of each science about the disease, and on the other hand, by trying to see from the perspective of the sick person, they propose new versions of different sciences. Following the creation and expansion of new disease studies, the re-reading of theology from the perspective of disease studies and the reproduction of disease-based theology becomes necessary. It is essential for theologians to first review and critique their theological understanding of disease in all theological fields, including Godology, anthropology, and eschatology (what I generally call "disease theology" in the article), and secondly, they need to introduce disease-based Godology, disease-based anthropology, and disease-based eschatology (what I generally call "disease-based theology" in the article). With the Corona epidemic, new disease studies need to pay more attention to the reproduction of disease theology and disease-based theology. Following the disease theology and disease-based theology in Christianity, this research has been done to eliminate this important shortcoming in Islamic theology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Disease
  • Disease Theology
  • Disease Studies
  • Christian Theology
  • Islamic Theology
  • Corona
قرآن کریم (1380). ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
کتاب مقدس (1896). ترجمه: رابرت بروس، بی‌جا: بی‌نا.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1385). من لا یحضره الفقیه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
اسماعیلی‌زاده، عباس؛ آجیلیان مافوق، محمدمهدی (1389). «پژوهشی در بازیابی مصادیق «الذین فی قلوبهم مرض» در قرآن کریم»، در: آموزه‌های قرآنی، ش12، ص51-72.
پورمحمدی، نعیمه (1392). «پاسخ به مسئله اگزیستانسی شر در الاهیات مسیحی»، در: جستارهای فلسفه دین، س2، ش4، ص19-37.
پورمحمدی، نعیمه (1393). «الاهیات شبانی مسیحی و پاسخ به مسئله شر»، در: پژوهش‌های ادیانی، ش3، ص67-86.
پورمحمدی، نعیمه (1395). «یک دهه با اخلاق پست‌مدرن معلولیت»، در: نقد کتاب اخلاق، علوم تربیتی و روان‌شناسی، ش5، ص197-218.
پورمحمدی، نعیمه (1398 الف). درباره شر: ترجمه مقالات برگزیده در فلسفه و الاهیات شر، قم: طه.
پورمحمدی، نعیمه (1398 ب). جهان معلول‌ساز؛ درباره اخلاق معلولیت، قم: توانمندان.
پورمحمدی، نعیمه (1399). ژن بد؛ اخلاق آزمایش غربالگری و سقط جنین گزینشی، قم: طه.
حر عاملی، محمد بن حسن (1389). وسائل الشیعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
سونتاگ، سوزان (1399). بیماری به مثابه استعاره، ترجمه: احسان کیانی‌خواه، تهران: حرفه نویسنده، چاپ دوم.
صفی‌زاده، خدیجه (بی‌تا). صبر ایوب؛ ایوب نبی، اسوه معلولان، قم: دفتر فرهنگ معلولین.
عفتی، قدرت‌الله (1390). سوره روشندلان؛ تکریم نابینایان در قرآن کریم، قم: دفتر فرهنگ معلولین.
عفتی، قدرت‌الله (بی‌تا). عبدالله ابن ام مکتوم؛ نابینای جانشین رسول خدا، قم: دفتر فرهنگ معلولین.
فوکو، میشل (1392). دیرینه‌شناسی دانش، ترجمه: نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده، تهران: نی.
فوکو، میشل (1398 الف). تاریخ جنون، ترجمه: فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.
فوکو، میشل (1398 ب). تولد پزشکی بالینی؛ باستان‌شناسی نگاه پزشکی، ترجمه: فاطمه ولیانی، تهران: ماهی.
فوکو، میشل (1400). الفاظ و اشیا؛ باستان‌شناسی علوم انسانی، ترجمه: فاطمه ولیانی، تهران: ماهی.
فیض کاشانی (۱۳۷۳-۱۳۷۹). المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
فینبرگ، جان (1398). «مسئله دینی: فایده‌های رنج»، ترجمه: کوثر طاهری، در: درباره شر، به سرپرستی: نعیمه پورمحمدی، قم: طه، ص589-609.
کلارک، کلی جیمز (1389). بازگشت به عقل، ترجمه: نعیمه پورمحمدی و مهدی فرجی پاک، تهران: علمی و فرهنگی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1379). اصول کافی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
گشایش، عبدالله هادی (1397). آرای تفسیری شیعه درباره سوره اعمی (نابینا)؛ مستندات حقوق فردی و اجتماعی معلولان، قم: توانمندان.
مجلسی، محمد باقر (1360). بحار الانوار؛ الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مطهری، مرتضی (1377). آشنایی با قرآن، تهران: صدرا.
نوری طبرسی، میرزا حسین (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیت (ع) لاحیاء التراث.
نوری، محمد (بی‌تا الف). اسحاق پیامبر؛ هدیه الاهی، قم: دفتر فرهنگ معلولین.
نوری، محمد (بی‌تا ب). حضرت شعیب؛ پیامبر جامعه‌ساز، قم: دفتر فرهنگ معلولین.
نهج الفصاحة (1383). قم: انصاریان.
Foley, Robert Lewis (2006). “A Theology of Sickness”, The Bronx Health Reach, Pastor’s Breakfast Conference, Cosmopolitan Church of the Lord Jesus, New York: Bronx, October 24.
Larchet, Jean-Claude (2002). The Theology of Illness, New York: ST Vladimir’s Seminary Press, Crestwood.