فرآیند آفرینش در سِفر پیدایش، مقایسه انجیل یوحنا و روایات امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

2 دانشیار گروه کلام، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با مقایسه بین کتاب مقدس (با محوریت سفر پیدایش و انجیل یوحنا) و روایات مندرج در کتب شیعه امامیه، فرآیند آفرینش را از آغاز خلقت تا استقرار انسان‌ها در کره زمین بررسی کرده و با روی‌آوردی نظری‌منطقی شباهت‌ها و تفاوت‌های فرآیند آفرینش در کتاب مقدس و روایات امامیه را توصیف و تحلیل کرده است. در این بین مباحثی همچون شروع آفرینش، آفرینش از عدم، تقسیم عالم به عالم محسوس و معقول، ماده اولیه عالم محسوس، اولین موجود در عالم معقول، توجه به معنای شب و روز، دوره زمانی آفرینش و فرآیندی که آفرینش از خلقت آسمان و زمین و خورشید و ماه تا خلقت انسان طی کرده‌اند، بررسی شده است. این مباحث در سه بخش گنجانده شده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که کتاب مقدس و روایات مندرج در کتب امامیه در مباحثی مانند دومرحله‌ای‌بودن فرآیند آفرینش، یعنی عالم معقول و محسوس، خلقت شش‌روزه جهان مادی و ایجاد خلقت برای امری مقدس مشترک‌اند؛ اما تفاوت‌هایی نیز وجود دارد؛ اولاً در نگاه روایات امامیه، مقام ربوبی الاهی از نُقصان پیراسته شده است؛ ثانیاً اگرچه سِفر پیدایش و انجیل یوحنا در صددند جزئیات آفرینش را نیز مطرح کنند اما در مقابل، کتب روایی امامیه، بیشتر از کتاب مقدّس و با جزئیات بیشتری به بحث پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Process of Creation in the Book of Genesis, the Gospel of John, and the Imamate Narrations

نویسندگان [English]

  • Reza Darini 1
  • Ahmad Karimi 2
1 PhD Graduate in Imamate Theology, University of Quran and Hadith, Qom, Iran,
2 Associate Professor of Theology, University of Quran and Hadith, Qom, Iran.
چکیده [English]

The present study, by comparing the Bible (focusing on the book of Genesis and the Gospel of John) and the narrations in the Imamate books, examined the process of creation from the beginning to the establishment of human beings on the earth and described and analyzed the similarities and differences between the Bible and the Imamate narrations about the process of creation with a logical theoretical approach. In the article, topics such as the following have been studied: the beginning of creation, creation from non-existence, division of the world into the physical world and the rational world, the raw material of the physical world, the first being in the rational world, attention to the meaning of night and day, the time period of creation, the process of creation from the creation of heaven and earth, the sun and the moon to the creation of man. These issues are included in three sections and the article finally concludes that the Bible and the narrations contained in the Imamate books are common in topics such as the two stages of the process of creation, namely the rational world and the physical world, the six-day creation of the material world and the creation for a sacred purpose. However, there are some differences; first, in the view of the Imamate narrations, the position of the Divine Lordship is free from imperfections, secondly, although the book of Genesis and the Gospel of John seek to discuss the details of creation, on the contrary, the books of the Imamate narrations have dealt with this issue in more detail than the Bible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creation
  • Process of Creation
  • Genesis
  • Gospel of John
  • Imamate Narrations
قرآن کریم.
کتاب مقدس: عهد عتیق و عهد جدید (1932). قم: کتاب‌خانه حائری، فیضیه.
ابن هشام، عبد الله بن یوسف (بی‌تا). مغنی اللبیب، قم: کتاب‌خانه حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1376). الأمالی، تهران: کتابچی.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1385/1966). علل الشرائع، قم: کتاب‌فروشی داوری.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1398). التوحید، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
استرآبادی، ملا محمد امین (1430). الحاشیة علی أصول الکافی، قم: دار الحدیث.
بحرانی، سید هاشم بن سلیمان (1411). حلیة الأبرار فی أحوال محمّد و آله الأطهار (ع)، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
جعفری، محمدتقی (بی‌تا). آفرینش و انسان، بی‌جا: ولی عصر.
حافظ برسی، رجب بن محمد (1422). مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین (ع)، بیروت: أعلمی.
خواجوئی، محمد اسماعیل (1418). جامع الشتات، بی‌جا: بی‌نا.
زمانی قمشه‌ای، علی (1396). فلسفه آفرینش: آغاز و انجام، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
سید مرتضی (علم الهدی)، علی بن حسین (1998). أمالی المرتضی: غرر الفوائد و درر القلائد، قاهره: دار الفکر العربی.
شاکر، محمدکاظم؛ موسوی حرمی، فاطمه سادات (1390). «خداگونه‌بودن انسان: روایتی اسرائیلی یا آموزهٔ مشترک ادیان ابراهیمی»، در: حدیث‌پژوهی، ش6، ص159 -184.
شامی، یوسف بن حاتم (1420). الدر النظیم فی مناقب الأئمة اللهامیم، قم: جامعه مدرسین.
شریف الرضی، محمد بن حسین (بی‌تا). نهج‌البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت.
شکوری‌نژاد، احسان (1394). «کلمه از دیدگاه قرآن کریم و عهد جدید»، در: اسفار، س1، ش1، ص85-102.
علوی عاملی، احمد بن زین‌العابدین (1376). شرح کتاب القبسات میرداماد، تهران: دانشگاه تهران.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (ط - القدیمة)، قم: رضی.
فرامرز قراملکی، احد (1383). اصول و فنون پژوهش در گستره دین‌پژوهی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
قمی، شیخ عباس (بی‌تا). مفاتیح الجنان، قم: اسوه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
گرین، برایان (1395). تار و پود جهان هستی دربارهٔ زمان، مکان و بافت درونی واقعیت، ترجمه: ابراهیم رفرف، تهران: علمی و فرهنگی.
مازندرانی، محمد صالح بن احمد (1382). شرح الکافی: الأصول والروضة (للمولی صالح المازندرانی)، تهران: المکتبة الاسلامیة.
مجلسی، محمد باقر (1403). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مجلسی، محمدتقی (1406). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم: مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور.
محمدی ری‌شهری، محمد (1386). دانش‌نامه عقاید اسلامی، قم: دار الحدیث.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر (1386). پیام امام: شرح نهج البلاغه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
موسوی، سید مهران؛ کریمی، محمود (1396). «مراحل آغازین آفرینش عالم از منظر تورات و بررسی آن در تطبیق با قرآن»، در: الاهیات تطبیقی، س8، ش17، ص45-62.
نجفی، روح‌الله (1391). «آفرینش شش‌روزه از منظر قرآن و علم»، در: علوم قرآن و حدیث، ش89، ص105-134.
همامی، عباس (1383). «نگاهی تطبیقی به خدا و خلقت در سفر پیدایش»، در: پژوهش دینی، ش8، ص75-85.