جنسیت و دین؛ تحلیل جایگاه زن در ادیان ابراهیمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات اجتماعی و توسعه، دانشگاه الزهراء (س)

2 دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

چکیده

نوشته حاضر در صدد بررسی رابطۀ دین و جنسیت است. رابطه دین و جنسیت، نقش دین در تولید و بازتولید نظام مردسالارانه، تصویر فرودستانه زن در متون مقدس، محرومیت زنان از دست‌یابی به مقامات کلیسایی، اندیشه قابلیت‌نداشتن زنان در مراتب بالای عرفانی و معنوی، همگی از جمله عواملی است که فمینیست‌ها را به انتقاد از دین و گزاره‌های دینی واداشته است. نگاه انتقادی فمینیسم به دین را می‌توان در قالب الاهیات فمینیستی بررسی و مطالعه کرد. مقاله حاضر با روش تحلیلی‌توصیفی، فهم فمینیستی از دین و متون مقدس در مسئله زن و زنانگی را بررسی خواهد کرد. تبیین الاهیات فمینیستی حاکی از آن است که فمینیسم گاه راه‌حل خروج از بن‌بست ذهنی را خدای مؤنث می‌داند و گاه تحریف و تفسیر مردانه و سویافته را سبب فرودستی زنان می‌شمرد. منشأ تصورات ذهنی در فرودستی زنان را می‌توان در گزاره خلقت نخستین انسان و نحوه خلقت زن، گناه نخستین و مقصردانستن زن در هبوط انسان و اعتقاد به تثلیث دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Gender and Religion: Analysis of Women Status in Abrahamic Religions

نویسندگان [English]

  • Mansourah Zarean 1
  • Khadije Barzgar 2
1 Assistant Professor. Development and Social Studies Group. Al-Zahra University
2 PhD Student of women Studies. University of Religions and Denominations. Qom
چکیده [English]

The present paper is to study the relationship between religion and gender. The role of religion in producing and reproducig the patriarchal system, the subordinated image of women in scriptures, women’s deprivation in church ordination, the idea of women’s incapacityy in attaining highly spiritual and gnostic rank, all are factors that made feminists to criticcize religion and religious propositions. Critical outlook of feminism to religion can be observed in feminism theology. Using descriptive- analytic approach, the article examines the feminist understanding of religion and scripture in woman and womanhood issues. Clarifying feminism theology shows that sometimes feminism regards female God as a solution to mental impasse and sometimes it considers the distortion and biased, male interpretation as the cause of women subordination. The origin of regarding women as the subordinated one can be traced back to creation story and woman creation, original sin, blaming woman for fall of man, and belief in trinity.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religion
  • Gender
  • God
  • Trinity
  • creation
  • Male
  • female

مراجع

قرآن کریم.
کتاب مقدس.
آبوت، پاملا؛ والاس، کار (1380). جامعه‌شناسی زنان، ترجمه: منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
آن، لودز (1377). «الاهیات فمینیستیک»، در: دین، اینجا، اکنون، ترجمه: مجید محمدی، تهران: قطره.
جوادی آملی، عبدالله (1376). زن در آیینه جلال و جمال، قم: نشر اسراء.
دواس، دی. ‌ای. (1386). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه: هوشنگ نائبی، تهران: نی.
دوپیزان، کریستین دی. (1385). شهر زنان، ترجمه: نوشین شاهنده، تهران: قصیده‌سرا.
دورکیم، امیل (1382). صور بنیانی حیات دینی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
طباطبایی، محمدحسین (1376). تفسیر المیزان، ترجمه: محمدباقر همدانی، قم: انتشارات اسلامی.
علی‌جانی، رضا (1389). زن در متون مقدس، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
کاسیان، ماری (1388). «خطای فمینیسم، تأثیر افراطی فمینیسم بر کلیسا و فرهنگ»، در: فمینیسم، شکست افسانه آزادی زنان، ترجمه: بابک تیموریان، تهران: معاونت فرهنگی نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها.
گیدنز، آنتونی (1374). جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نی.
موحد، مجید؛ کایدان، میثم (1386). جنسیت و جامعه‌شناسی دین، شیراز: آوند اندیشه.
مورگان، سو (1391). «رویکردهای فمینیستی»، در: راهنمای دین‌پژوهی: آشنایی با ده رویکرد در مطالعه ادیان، ترجمه: محسن زندی و محمد حقانی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
وثوقی، منصور؛ نیک‌خلق، علی‌اکبر (1370). درآمدی بر جامعه‌شناسی، تهران: خردمند.
Carr, Anne (1988). Christian Tradition and Women's Experience, Harper & Row.
Chryssides, George D. (1945). Christianity Today: An Introduction, Continuum International Publishing Group.
Daly, Mary (1973). Beyond God: The Father, United States.
Gage, Matlida Joslyn (2002). Woman, Church and State, Humanity Books.
Granz, Stanley J.; Olson, Roger (1992). Twentieth-Century Theology; God and the World in Transition Age, IVP.
Hauke, Manfred (1995). God or Goddess? Feminist Theology: What Is It?, Translated by David Kipp, Sanfrancisco: Lgnatius.
Heinemann, Joseph (1964). Prayer in the Talmud, Berlin: Hebrew University Press.
Henkin, Rabbi Yehuda (2003). Responsa on Contemporary Jewish Women's Issues, New Jersey: KTAV Publishing House.
Jackson, Bernard S. (1981). The Jewish Law Annual, Leiden: Netherland.
Kimel, Alvin F. (1992). Speaking the Christian God, USA: Wm B. Eerdmans Publishing Co.
King, Ursula; Beatte, Tina (2004). Gender, Religion and Diversity; Cross-cultural Perspectives, London: Continuum.
Meiselman, Moshe (1978). Jewish Woman in Jewish Law, New York: KTAV Publishing House.
Paterson, Andrea C. (2009). Three Monotheistic Faiths – Judaism, Christianity, and Islam: An Analysis and Brife History, USA: Author House.
Peters, Ted (1993). God as Trinity: Relationality and Temporality in Divine Life, Luisville: Westminster John Konx Press.
Press, Paulist (1995). Feminist Theology, in the Blackwell Encyclopedia of Modern Christian Thought, Cambridge: Blackwell.
Ruether, Rosemary Radford (2004). The Cambridge Companion to Feminist Theology, Cambridge: Cambridge University Press.
Stanton, Elizabeth Cady (1895). The Woman’s Bible, Germany: Tredition GMbH.
Walter, Jacob; Zemer, Moshe (2001). Gender Issues in Jewish Law: Essays and Responsa, Chapter 3 & 4, New York: Berghahn Books.
Yishai, Yael (1997). Between the Flag and the Banner: Women in Israeli Politics, New York:

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار