نقدی بر مقاله «بازنگری در حضور مریم (س) در قرآن»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانش آموخنه علوم قرآن و حدیث،پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

سلیمان علی‌ مراد در مقاله «بازنگری در حضور مریم (س) در قرآن» به بررسی انتقادی خاستگاه طرح داستان مریم (س) در قرآن پرداخته است. وی با کاوش در منابع مسیحی و اساطیر یونان و تطبیق آنها با تفاسیر قرآن و کتب تاریخی قرون میانی اسلام، به‌ویژه آثار جاحظ، به این نتیجه رسیده است که منبع نقل بخش کرامت عیسی (ع) (بارورکردن درخت خشکیده) در داستان مریم (س) در قرآن، انجیلِ شبیه متی و افسانه لتو بوده است. وی این نکته را شاهد استواری بر تأثیرپذیری قرآن از این منابع دانسته است. همچنین، در نگاه وی، مفسران مسلمان سده‌های میانی، بدون آگاهی کافی از عقاید مسیحیت به تفسیر آیات داستان مریم (س) پرداخته‌اند. ارزیابی این مدعیات نشان می‌دهد سلیمان علی‌ مراد با استناد به مطالب شاذ و نادر، و ندادن ارجاع مناسب به ادعاهایش، فرضیه‌هایی را مطرح کرده و از آنها نتایجی نادرست و بدون مستندات گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Analysis of “Mary in the Quran: Reviewing Her Image”

نویسندگان [English]

  • ali rad 1
  • Seyede naeime Saqafi 2
1 Department of Quran and Hadith al-Farabi, Tehran University campus
2 M A Degree in Quran and Hadith. Pardis Farabi. Tehran University
چکیده [English]

Soleiman Ali Morad, author of "reconsideration of the image of Maryam in the Qur'an" critically studies the origin of the plot of the story of Mary in the Qur'an. Through delving into the sources of Christian and Greek mythology and matching them with interpretations of the Qur'an and medieval Islamic history books, especially Jahez works, he oncluded that the source of the story of Mary in the Quran is taken from Greek mythology and Christian sources. Then it can be said that Quran is affected by those books. In his view, medieval Muslim commentators without sufficient knowledge about Christian beliefs have interpreted the verses of the story of Maryam .Assessment of these claims revealed that the author of the article by refering to rare sources and without appropriate references for his claims, has made hypotheses and derived incorrect and injustifiable conclusions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mary
  • the legend of Letto and Apollo
  • impressibility of the Holy Quran
  • Gospel of Pseudo-Matthew

مراجع

قرآن کریم.
کتاب مقدس (1362). تهران: انجمن کتاب مقدس ایران.
ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب (1422). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج7.
ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو (1419). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: محمد حسین شمس الدین، منشورات محمد علی بیضون، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج2.
ابن ندیم، محمد ابن ابی یعقوب (1343). الفهرست، ترجمه و تحقیق: رضا تجدد، تهران: انتشارات کتاب‌خانۀ ابن‌سینا.
ابن هشام، عبدالمک (1416). سیرة النبویة لابن هشام، بیروت: دار الکتاب العربی، ج1.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408). روض الجنان فی تفسیر قرآن، تحقیق: محمدجعفر یاحقی، محمدمهدی ناصح، مشهد: بنیان پژوهش‌های اسلامی، ج13.
اصلان، رضا (1393). غیور: زندگی و زمانه عیسای ناصری، ترجمه: فاطمه صادقی، تهران: نگاه معاصر.
بدوی، عبدالرحمن (1383). دفاع از قرآن در برابر آرای خاورشناسان، ترجمه: سید حسین سیدی، مشهد: به‌نشر.
بلخی، مقاتل بن سلیمان (1342). تفسیر مقاتل بن سلیمانی، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج4.
بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم (1380). باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
پین سنت، جان (1380). شناخت اساطیر یونان، ترجمه: باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
ثعلبی نیشابوری، احمد بن ابراهیم (1422). الکشف والبیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ج7.
جاحظ، عمرو بن بحر (1987). الرّسائل الکلامیّة، رسالة الرّد علی النّصاری، تحقیق: علی ابوملحم، بیروت: مکتبة الهلال.
جهانگیری، محسن (1390). «عمر بن جاحظ؛ ادیب فیلسوف»، در: ادب فارسی، دوره 1، ش7-8، ص1-26.
حموی، یاقوت بن عبدالله (1330). معجم الأدباء، حیدرآباد: بی‌نا، ج4.
دورانت، ویل (۱۳۷۸). تاریخ تمدن: یونان باستان، ترجمه: امیرحسین آریان‌پور و دیگران، تهران: علمی و فرهنگی، ج2.
زحیدی، وهبة ابن مصطفی (1418). التفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج، بیروت/دمشق: دار البیت المعاصر، ج3.
زرشناس، شهریار (1383). واژه‌نامۀ فرهنگی‌سیاسی، تهران: کتاب صبح، چاپ اول.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1368). تاریخ ایران بعد از اسلام، تهران: امیرکبیر.
زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، ج3.
سعیدی‌نیا، حبیب‌الله (1390). «علل افول علمی تمدن اسلامی»، در: پژوهش‌نامه تاریخ اسلام، س1، ش2، ص93-118.
سمرقندی، نصر بن محمد (بی‌تا). بحر العلوم، بیروت: دار الفکر، ج1.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌ بکر (1404). الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ج5.
شریعت‌پناهی، سید ماهیار (1394). «اصول و تکنیک‌های جراحی اورام در طب دوره اسلامی (از قرن سوم هجری تا دوازدهم هجری)»، در: تاریخ پزشکی، دوره 7، ش22، س133-168.
طباطبایی، محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج3.
طبرسی، الفضل بن الحسن (1415). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج3.
طبری، محمد بن جریر (1387). تاریخ الامم والملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار التراث، ج1.
طبری، محمد بن جریر (1412). جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة، ج3.
طنطاوی، سید محمد (1974). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، مصر: دار نهضة مصر للطباعة والنشر، ج2.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج4 و 7.
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1435). تفسیر نور الثقلین، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، قم: انتشارات اسماعیلیان، ج3.
علی، جواد (2004). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بغداد: مکتبة النهضة، ج4 و 6.
فاطمی، سعید (1387). مبانی فلسفی اساطیر یونان و روم، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
فخر رازی، محمد بن عمر (1411). التفسیر الکبیر، تهران: دار الکتب العلمیة، ج7 و 8.
فیض کاشانی، محسن (1387). محجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، ج7.
فیض‌الاسلام، سید علی‌نقی (1378). ترجمه و تفسیر قرآن عظیم، تهران: انتشارات فقهی، ج2.
قطب، سید (1415). التصویر الفنی فی القرآن، بیروت: دار الشروق.
گلن، ویلیام؛ مرتن، هنری (1383).قاموس کتاب مقدس، ترجمه: فاضل‌خان همدانی، تهران: اساطیر.
لنسلین گرین، راجر (1392). اساطیر یونان: از آغاز آفرینش تا عروج هراکلس، ترجمه: عباس آقاجانی، تهران: سروش.
مجلسی، محمد باقر (1404). بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفا، ج14.
مدرسی، سید محمدتقی (1419). من هدی القرآن، تهران: دار المحبی الحسین، ج7.
مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی بکر (1364). تاریخ گزیده، تحقیق: عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
معرفت، محمدهادی (1385). نقد شبهات پیرامون قرآنکریم، ترجمه: حسن حکیم‌باشی و دیگران، قم: تمهید.
مقدسی، مطهر بن طاهر (1374). البدء والتاریخ، تحقیق: بوسعید، مصر: مکتبة الثقافة الدینیة، ج4.
مکارم شیرازی، ناصر (1378). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة، ج2.
میشل، توماس (1377). کلام مسیحی، ترجمه: حسین توفیقی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
نیک‌دل، محمدجواد (1389). «الوهیت حضرت مریم؛ باوری مسیحی یا تهمتی تاریخی»، در: معرفت ادیان، س1، ش4، ص5-34.
وی، سیمون (1381). نامه به یک کشیش، ترجمه: فروزان راسخی، مقدمه و ویرایش: مصطفی ملکیان، تهران: نگاه معاصر.
الهمذانی، عبدالجبار بن احمد (1426). تنزیه القرآن عن المطاعن، بیروت: دار النهضة الحدیثة.
هیومافت، ساموئل (۲۰۱۳). تاریخ مسیحیت در آسیا: از آغاز تا قرن پانزدهم، بی‌جا: انتشارات ایلام، کانون یوحنای رسول.
یعقوبی، احمد بن اسحاق (1375). تاریخ یعقوبی، بیروت: دار العراق، ج1.
Falagas, Matthew E.; Zarkadoulia, Effie A.; Samonis, George (2006). "Arab Science in the Golden Age (750-1258 C. E.) and Today", in: The FASEB Journal, 20: 1581-1586.
Mourad, Suleiman A. (2008)."Mary in the Qur’an: a Reexamination of Her Presentation", in: The Qur’an in Its Historical Context, London & New York: Routledge, pp. 163-174.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار