برآیند دین، قانون طبیعت و استدلال در دیدگاه سیاسی ادموند برک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

2 استاد گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

3 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

10.22034/jrr.2023.310922.1936

چکیده

ادموند برک از اندیشمندان غربی است که به دلیل وجود گزاره‌های کاربردشناسانه از دین و فلسفه در اندیشه سیاسی‌اش توجه محققان را برانگیخته، اما فقدان وجود نظریه و دانش نویسه نظام‌یافته، باعث تفاسیر متناقض و مغلوط از اندیشه وی شده است. به دلیل اهمیت نقش دین و فلسفه در مبانی انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی و جامعه‌شناختی برک و کارکرد آن در تحولات سیاسی و اندیشه‌ای دو قرن گذشته، نوشتار حاضر با اتخاذ رویکردی کیفی و کاربست روش تحلیل استدلالی، برآیند دین، قانون طبیعت و مشی استدلالی را به عنوان سه رکن بنیادین معرفت‌شناسانه و کاربردشناسانه، در اندیشه برک بررسی کرده و به برخی تناقضات اساسی در این زمینه پاسخ داده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که برک علی‌رغم اینکه الاهی‌دان نیست، مخالف تفسیر غیروحیانی از دین، فطرت انسان و جامعه انسانی است. همین دیدگاه در مبانی معرفت‌شناختی‌اش نیز جاری است، به نحوی که ادراک او از قانون طبیعت، تکریم حکمت عرفی، اعتقاد به انقیاد حکومت استبدادی از قانون، تأکید پیوسته بر حقوق شهروندی، تمایزگذاری بین کارکردهای عقل عملی و عقل نظری و درک او از انسان اجتماعی نظم‌یافته به سوی خیر عمومی، همگی متأثر از اندیشه الاهیاتی او، به‌ویژه مکتب تومیسم، بوده است. هرچند برک در اندیشه‌اش فاقد نظام استدلال قیاسی استوار و نظریه مانع بود و درکش از دین گاه جزئی و بر پایه مفروضات دینی بوده است تا شناخت او از حقیقت دین، اما همین نگاه یزدانی، در هدف و مشی استدلال سیاسی و نظریه اخلاقی برک نیز به چشم می‌خورد که در نهایت باعث توجه واقع‌گرایانه‌اش به انسان، طبیعت، حقوق، حاکمیت و آزادی در قالب نظم جهان‌شمول الاهی شده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Outcome of Religion, Natural Law and Reasoning in the Political View of Edmund Burke

نویسندگان [English]

  • Mohammad Karimiparviz 1
  • Ali Shirkhani 2
  • Ali Mohseni 3
1 PhD Student in Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
2 Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
چکیده [English]

Edmund Burke is one of the Western thinkers who have attracted the attention of researchers due to the use of pragmatic propositions from religion and philosophy in his political thought. However, the lack of systematic written theory and knowledge has caused contradictory and erroneous interpretations of his thought. Considering the importance of the role of religion and philosophy in Burke's anthropological, epistemological, and sociological foundations and their function in the political and intellectual developments of the past two centuries, the present article by adopting a qualitative approach and applying the method of argumentative analysis seeks to examine the outcome of religion, natural law and reasoning as three fundamental, epistemological, and pragmatic pillars in Burke's thought and to answer some basic contradictions in this regard. The findings show that despite not being a theologian, Burke is against the non-revealed interpretation of religion, human nature, and human society. The same point of view is also present in his epistemological foundations, in such a way that his understanding of natural law, respect for conventional wisdom, belief in the submission of authoritarian government to the law, the continuous emphasis on the rights of citizens, distinction between the functions of practical reason and theoretical reason, and his understanding of social man ordered towards the common good, are all influenced by his theological thought, especially the school of Thomism. Burke lacked a stable system of comparative reasoning and opposing theory in his thought, and his understanding of religion was sometimes partial and based on religious assumptions rather than his understanding of the truth of religion. However, the same divine view is also seen in the purpose and method of his political reasoning and moral theory, which ultimately led to his realistic attention to man, nature, rights, governance, and freedom in the form of divine universal order.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Burke
  • Thought
  • Reasoning
  • Wisdom
  • Politics

مراجع

آشوری، داریوش (1384). فرهنگ علوم انسانی، تهران: نشر مرکز، ویراست دوم.
باقری دولت‌آبادی، علی؛‌ سنگ‌سفیدی، محمدرضا (1389). «نقش انگاره‌های دینی در سیاست: عرضی یا ماهوی»، در: پژوهش حقوق عمومی، س12، ش29، ص53-80.
دبیرنیا، علی‌رضا؛ اسدآبادی، طیبه (1395). «حاکمیّت مردم در اندیشه سیاسی غرب و اسلام؛ نظام دموکراتیک و نظام مبتنی بر شریعت مقدس در قانون اساسی ایران»، در: پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، س3، ش3، ص25-50.
رحمت‌اللهی، حسین؛ شیرزاد، امید (1396). «تأملی بر جایگاه دین در تحولات اخلاق سیاسی غرب»، در: فلسفه دین، س14، ش4، ص723-742.
زحمت‌کش، مهدی؛ جعفری، علی (1390). «رابطه دین و سیاست در اسلام»، در: سیاست خارجی، س25، ش3، ص757-784.
ساجدی، امیر (1394). «جایگاه و کارویژه‌های سکولاریسم در غرب و جهان اسلام»، در: علوم سیاسی، س11، ش31، ص49-92.
سهرابی‌فر، محمدتقی (1383). «گذر از تعریف دین به شمول‌گرایی»، در: رواق اندیشه، ش31، ص24-45.
فاضلی، میرزاحسین (1390). جایگاه مردم در نظام سیاسی‌دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
محمدی، سید مرتضی (1385). «رابطه دین و سیاست در سه حوزه نبوت، امامت و فقاهت»، در: فلسفه، کلام و عرفان، ش2، ص23-53.
محمودپناهی، سید محمدرضا (1398). «سکولاریسم یا پست‌سکولاریسم؛ بررسی نسبت دین و سیاست از دیدگاه هابرماس و مطهری»، در: پژوهش‌های علم و دین، س10، ش2، ص235-261.
ملک‌افضلی اردکانی، محسن (1391). «ماهیت و حکم شرکت در انتخابات از منظر فقه سیاسی اسلام»، در: حکومت اسلامی، ش66، ص83-108.
نقیب‌زاده، احمد؛ ایزدی، امیرمحمد (1394). «رابطه دین و سیاست در عصر پساسکیولار»، در: پژوهش‌نامه علوم سیاسی، س10، ش4، ص194-217.
Buckle, H. T. (1857). History of Civilization in England, London: Parker and Son.
Burgess, S. (2015). A Theological Defense of Burkean Conservatism and a Critique of Contractarian Liberalism, Unpublished PhD Dissertation, University of Oxford.
Burke, E. (1852). “Speech on a Motion for Leave to Bring in a Bill to Repeal and alter certain Acts Respecting Religions Opinions.” 1792. In The Works and Correspondence of Rt Hon. Edmund Burke in Eight Volumes. Vol. 6, 101–11, London: Francis and John Rivington.
Burke, E. (1964). A Historical Study, London, A compilation of Orations by Peggis, A.c. Westminister.
Butler, J. (1819). The Analogy of Religion, Natural and Revealed, University of California Press.
Cranston, M. (1976). “The French Revolution in the Minds of Men”, in: The Wilson Quarterly 13 (3), pp. 46-55.
Dwan, D.; Insole, Ch. (2012). The Cambridge Companion to Edmund Burke, Cambridge University Press.
Francis, P.; Canavan, S. J. (1959). “Edmund Burke's Conception of the Role of Reason in Politics”, in: The Journal of Politics, 21 (1), pp. 60-79.
Frisch, M. (1954). “Burke on Theory”, in: Cambridge Journal, 2, pp. 292-297.
Hampsher-Monk, I. (2009). Edmund Burk, Routledge.
Harris, I (2012). “Burke and Religion”, In: (eds.) Dwan, D & Insole, Ch. (2012). The Cambridge Companion to Edmund Burke, Cambridge University Press.
Harris, I. (1993). Pre-Revolutionary Writings, Cambridge University Press.
Huntington, S. P. (1957). “Conservatism as an Ideology”, in: American Political Science Review, 51 (2), pp. 454-473.
Insole, Ch. (2005). The Politics of Human Frailty: A Theological Defense of Political Liberalism, Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame Press.
Insole, Ch. (2008). “Two Conceptions of Liberalism: Theology, Creation, and Politics in the Thought of Immanuel Kant and Edmund Burke”, in: Journal of Religious Ethics, 36 (3), pp. 447-489.
Laski, H. J. (1920). Political Thought in England from Locke to Bentham, Echo Library.
Morley, J. (1867). Edmund Burke: a Historical Study, London: MacMillan.
Pollock, F. (1971). Spinoza: His Life and Philosophy, Kegan Paul Publications.
Stanlis, P. (2003). Edmund Burke and the Natural Law, Routledge.
Stanlis, P. (2007). Edmund Burke: Essential works and Speeches, Routledge.
Stephen, L. (1881). History of English Thought in the Eighteenth Century (Volume II, reprinted in 2005), Adamant Media Corporation.
Stephen, L. (2005). History of English Thought in the Eighteenth Century (Volume II, reprint of 1881), Adamant Media Corporation.
Strauss, L. (1963). Natuaral Right and History, Chicago, University of Chicago Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار